Ангилал: Сонгодог уран зохиол

Жил бүрийн 12-р сарын 01 буюу дэлхий нийтээр ХДХВ/ДОХ-ын асуудалд анхаарал хандуулах өдөр. Монгол улсад ХДХВ-ын халдварын анхны тохиолдол 1992 онд бүртгэгдсэн ба 2015 оны эхний 11 сарын байдлаар ХДХВ/ДОХ-ын нийт 194 тохиолдол бүртгэгдсэн байна. НҮБ-ын хийсэн тооцооллын дагуу Монгол улсын хэмжээнд 2015 оны эцсийн байдлаар ХДХВ-ын халдвартай 860 хүн байх магадлалтай байна.

Нэг. Шүтээн-дайсан

Нүүдэлчин монголчуудын өвөг дээдсийн онгон шүтээн нь чоно байлаа. Өөрсдийгээ чононоос гаралтай хэмээн сүсэлнэ. Алдарт “Монголын нууц товчоо” нь “Дээр тэнгэрээс заяат төрсөн бөртэ чоно…” хэмээн эхэлнэ. Гайхмаар ч юм биш, энэтхэгчүүд үхрийг шүтэн биширдэг лүгээ адил заншил. Ром, Римул хоёр чоно хөхөж өссөн домог, Шаалуу хүүгийн үлгэрээс эхлээд, иймэрхүү итгэл, зохиомжууд дэлхий дүүрэн.

Хүн амьдралаа зохицуулкуугээр, ухаан гаргаж суркуугээр ер нь яаж ямар балдуушныхаа бийзнэсээ ярихав дээ. Хээ цэс, үхсэн бааас!!! Өө уучлаарай. Хүн ийм муухай харааж болдгүүм шүү л гэж үзүүлжаагаан шүү. За ингээд холын бодол гэж юу болох тухайд хэдүүлээ хэсэг зуур үзээд алды даа.

Үндэстэн бүхэнд дуртай үйлдэл бий. Монголчууд найр наадамдаа дуртай нь үнэн. Өөр дуртай юм бас бий. Солонгосчууд кимчидээ, япончууд сушиндээ, америкчууд гурилд хавчуулсан махандаа дуртай шиг бид бэлэн “бэлэн хардалт”-д ухаангүй дуртай.

Төв аймгийн Эрдэнэ суманд газар эзэмшигч, ашиглагч иргэн, аж ахуй нэгж байгууллагуудын гэрээг дүгнэж, газрын төлбөр, суурь үнийн тооцоо хийж, цахим програм-д шивж байгаа тул холбогдох бичиг баримттайгаа Эрдэнэ сумын Засаг даргын Тамгын газарт 2015 оны 12 дугаар сарын 01-ний дотор ирнэ үү.

Далаад оны дундуур Монголд сүрхий зуд болов. Зудыг хэрхэн давах талаар хуралдлаа. Сайдууд, аймгуудын нам, захиргааны дарга нар Улс Төрийн Товчооны гишүүдэд зовлон бэрхшээлээ тоочиж, тусламж гуйж. Зузаан цасан хунгарт бэлчээр битүү дарагдаж, зам харгуй боогдсон тухай мэдээлэлд Цэдэнбал даргын сэтгэл тавгүйтжээ. “Аюулаас хамгаалах фонд” хэмээх сүржин нэртэй хурааж хумьсан хадлан тэжээлийн нөөцөө бэлчээрт гарч чадахаа больсон бүх малдаа хэрэв тавьж өгвөл ганц хоногт дуусах ажээ. Арчаагүй дарга нараа хараад Цэдэнбал бухимдаж,

Бид өөрийн хийсэн үйл, нисваанисынхаа эрхээр таглаатай саванд хийсэн зөгий мэт тэр л савнаасаа гарч чадалгүйгээр буяныхаа эрхээр тэнгэрийн оронд, буяны үрээ бараад нүгэл хилэнцээ даваад ирэхээр доод гурван муу заяанд унаж, атаа хорслын нисваанис арвидсанаар асурид, хармын нисваанисаар бирдэд гэх мэт төрөлд шидэгдсээр энэ орчлон хорвоод хэмжээлшгүй олон галвыг өнгөөрөөсөн байдаг ажгуу. Ингэж олон төрлийг дамжихдаа урьд өөрийн хийсэн үйл, нисваанисын шүтэн барилдлагаараа зургаан зүйлтэй эх, үр, садан, дайсан, нөхөр болон ээлжилж, үүнийгээ үйл түйтгэрээсээ болоод дараагийн төрлөө авахад өмнөх төрөлдөө ямар зовлон эдэлж, хэнтэй садагнаж байснаа санахгүйгээр дахин муу, сайн үйлээ ээлжилж үйлдсээр байдаг хэмээдэг тул энэ орчлонгийн зургаан зүйлийн эргүүлгээс гэтлэн гарах нь бид жинхэнэ амар амгаланг олох цорын ганц зам болох юмсанжээ.

Кино дэлгэцийн жүжигчний нүүр хувиргалтыг чадварлаг хийдэг уран бүтээлч болох театрын зураач, мейк ап уран бүтээлч Л.Цэрэндулам өөрийнхөө “Tsegiina” салоныг өнөөдөр нээв. Тэрбээр TV5, 25 дугаар суваг телевизийн олон ангит кино, “Хөлтрөг”, “Цэн тогоруу”, “Өнөөдөр”, “Зүүдэнч оромгүй явдал” уран сайхны кинонд нүүр хувиргагчаар ажиллахаас гадна тайзны зураачаар хэд хэдэн бүтээл туурвисан юм.