2012 оны зун, наадмын дараа Улаанбаатарт их сонин, тай (Тайланд) хүнтэй танилцах завшаан тохиосон юм. Ноён Викром Кромадит өөрийн багтайгаа манай орноор бүтэн cap аялж, Монголын байгаль, нийгмийн амьдралын тухай баримтат кино хийгээд буцаж байлаа.
Тэрбээр Тайландын Чонбури мужийн эдийн засгийн чөлөөт бүсэд гадаадын олон зуун компани болон тайчуудыг ажиллуулан машин техник, тоног төхөөрөмжөө үйлдвэрлэж, экспортолдог аж үйлдвэрийн хувийн парктай юм байна.
Бангкокоос зүүн урагшаа 70-аад км-ийн зайд оршдог Амата нэртэй энэ аж үйлдвэрийн паркад эдүгээ 300 мянган хүн ажилладаг, ус, хог хаягдлаа бүгдийг нь дахин боловсруулан ашигладаг ухаалаг хотхон аж. Ийм аж үйлдвэрийн парк дахин нэгийг эх орондоо, өөр нэгийг Вьетнамд байгуулжээ.
Өнөөдөр 150 ам км газартай энэ паркад "Toyota Motor”, BMW, “Nestle”, BASF, “Hitachi”, “Sony”, “PepsiCo”, “Robert Bosch”, POSCO, “Mitsubishi Electric”, “Bridgestone” зэрэг 1,000 гаруй үйлдвэр ажиллаж, нийт борлуулалт нь Тайландын эдийн засгийн арваны нэг буюу 40 тэрбум америк долларт хүрээд байна. Компанийнхаа 40 жилийн дурсгалт ойд зориулан Күн (Тайгаар эрхэм хүндэт гэсэн утгатай) Викром мөрөөдлөө биелүүлж, соёл урлагийн Амата цайзыг барьж босгосны хүндэтгэлийн нээлтийн ажиллагаанд саяхан би оролцоод ирлээ.
Тайланд улсын тэргүүн баячуудын нэг ( "Forbes" сэтгүүлийн 2007 оны Тайландын хамгийн баян 40 хүний 27 дахь нь), чихрийн нишингийн тариачны том хүү мөнгөгүй, хэрүүл зодоон ихтэй, хайр халамж дутсан амьдралын зовлон зүдгүүрийг эдлэн өсөж, түмэн бэрхшээлийг туулж ялсан, эдүгээ 60-аад настай энэ хүн эрч хүчтэй, энгийн даруухан, тайчуудын итгэл, хүндэтгэлийг хүлээсэн эрхэм аж.
Өөрийнхөө амьдралын бодит түүхийг өгүүлсэн “Илүү сайн хүн болоорой” (Be a better man) гэдэг ном нь Тайландад сая гаруй ширхгээр борлогдож, дэлхийн олон хэл рүү хөрвүүлэгдэн, түүний дотор саяхан монгол хэлээр (С.Идэрийн орчуулга, “Мөрөөдөлд хүргэсэн зам минь”) хэвлэгджээ. Энэ номоор Тайландад уран сайхны олон ангит кино хүртэл хийгдэв. Номыг нь уншиж, хийсэн, бүтээсэн зүйлийг нь өөрийн нүдээр харж, зохиолчтой нь хэд хэдэн удаа уулзан, “Defacto” нэвтрүүлэгтээ зочноор урин ярилцахдаа аливаа хувь хүн амжилтад хэрхэн хүрч, амжилтын оргилд гараад юу хийж болдог талаар яриа өрнүүлэхийг зорилоо.
ТЭРБУМТАН БОЛСОН ТАРИАЧИН
Нэг эцэгтэй, өөр өөр эхийн 23 хүүхдийн том ах Викром таван настайдаа хуурсан самар борлуулан бизнесээ эхэлж байсан бол найман настайдаа хувийн дэлгүүртэй, банкан дахь дансандаа 500 ам.доллартай болжээ. Тэрбээр Тайванийн Засгийн газрын тэтгэлгээр Тайванийн Үндэсний их сургуулийн механик инженерийн ангийг төгссөн байна.
Эх орондоо ирж гадаад, дотоод худалдаа эрхлэхээр 1975 онд одоогийн “Амата” корпорацыг байгуулав. Олон төрлийн худалдаа (алт, мөнгөн эдлэл, хаш чулуу, жимс, загас гэх мэт), үйлдвэрлэл (цаас, тоног төхөөрөмж, бордоо), бизнес эрхэлж, зээл авч, эрсдэл хүлээн, шатаж дампуурч явсан ч тэр хэзээ ч бууж өгсөнгүй.
Балчир багаасаа бүх хариуцлагыг өөртөө хүлээж, хувийн үлгэр жишээгээр дүү нар, ажилчдаа манлайлж иржээ. Амжилтад хүрэхэд хамгийн их нөлөөлсөн үндсэн хүчин зүйлээ Күн Викром хэлэхдээ нэгд, үнэнд итгэх, хүмүүст чин сэтгэлээсээ хандах, хоёрт, хүн бүртэй шударга, бодитой харьцах, эцэст нь, аливаа бизнесийг маш тодорхой алсын хараатайгаар дэлхийн зах зээлийг тооцож хийх гэсэн байна.
1997 оны Азийн хямралаар тэр нэг тэрбум америк долларын өрөнд унасан ч бүгдийг нь банкны зээлээр төлжээ. Банкууд яагаад түүнд итгэж их хэмжээний мөнгө зээлсний гол шалтгаан нь тэр өөрийн нөхцөл байдлаа яг үнэнээр нь өчиж, санхүүгийн бүртгэл тооцоогоо бодитой, алдаа мадаггүй хөтлөн, шударга, өдөр бүр шаргуу ажиллаж байсантай нь холбоотой гэдэг.
Тэр азанд биш, бодит зүйлд итгэдэг. Юм бүхэнд, бизнест ч бас өөрийн шалтгаан бий. Бизнест амжилт олохын тулд юуны өмнө том, чадавхтай зах зээлтэй байх ёстой. Дараа нь чанартай бүтээгдэхүүн гаргахын тулд сайн үйлдвэртэй байх ёстой.
Бүтээгдэхүүн чинь хямд, тэгээд чанартай байх учиртай. Эцэст нь борлуулалтын дараах үйлчилгээ чинь онцгой сайн байж л хэрэглэгчдийнхээ хэрэгцээг цагт нь хангадаг. Тэгж чадаж байгаа учир Билл Гэйтс ба түүний “Microsoft” брэнд тийм алдартай, амжилттай байгаа гэж тэр хэлэх дуртай аж.
БИЕЭ ЗАСААД ГЭРЭЭ ЗАС, ГЭРЭЭ ЗАСААД НИЙГМЭЭ ЗАС
Күн Викром одоо “Амата” сангийнхаа тэргүүнээр ажилладаг. Түүнийг 2014 онд “Форбес” сэтгүүлийн “Азийн өглөгийн 48 баатар”-ын жагсаалтад багтаажээ. “Амата” сан нь жил бүр 144 мянган долларыг (таван сая баат) уран зураг, уран баримлын тэмцээний ялагчдад, 33 мянган долларыг (нэг сая баат) нэг ахмад зохиолчид олгодог аж. Урам зориг хайрлах 300 мянган номоо орон даяарх сургууль, шоронд тараажээ.
Тэр одоо ном бичиж, радиогийн нэвтрүүлэг (“Гүйцэтгэх захирлын алсын хараа” нэртэй) хөтөлж, өөрийн зорилготой байх, бурхны шавь лам хүний энгийн амьдралыг (өөрөө лам байж үзсэн хүн) залуучуудад сурталчилж байна. Мөн “Мандаж буй Ази” нэртэй телевизийн нэвтрүүлгээрээ бэлтгэн Азийн олон орноор, түүний дотор Хятад, Мьянмар, Орос, Монгол, Казахстанаар 40-өөд мянган км замаар долоон сар аялж, үзсэн харснаа танилцуулж байгаа аж.
Ази тивд дэлхийн нийт хүн амын талаас илүү нь амьдарч буй. Энд өдгөө бэлэн мөнгөний дийлэнх эргэлддэг, дэлхийн эдийн засгийн хүндийн төв нь болсон ч Европ шиг эдийн засгийн нэгдсэн том зах зээл болж чадахгүй байна.
Азичууд сайтар хамтран ярилцаж, бие биесээ ойлгохын тулд “соёлын дипломат харилцааг” бэхжүүлэх ёстой гэж “Defacto” нэвтрүүлэгт оролцохдоо тэрбээр онцолж байсан юм. “2016 оны эхний өдрөөс Зүүн өмнөд Азийн орнууд нэгдэн ASEAN-ий эдийн засгийн холбоог (АЕС) байгуулснаар 2.6 их наяд долларын зах зээл үүсэж байгаа нь чухал эхлэл. Номхон далайн орнуудын хэлэлцээр тун удалгүй хийгдэх гэж буй нь дараачийн алхам” гэдгийг Күн Викром тэмдэглэв.
Тэр залуучуудад мэдлэг боловсролтой болохыг чухалчлан зөвлөж, сурталчилдаг бөгөөд өөрийн болон дагавар бүх дүү нараа их, дээд сургуульд сургахад онцгой анхаарч, сайн дүн авах тусам илүү шагнадаг аж. Викром дүү нартаа садан төрлөө асарч хайрлахыг, ядуу тарчиг амьдралтай хүмүүст үргэлж гараа сунгахыг, өглөгч байхыг сургадаг гэнэ. Хамгийн чухал нь хүн бүр өөрийгөө, амьдралаа, нийгмээ засаж сайжруулахад оролцох нь иргэний үүрэг гэж сануулдаг. Хэлж сургаж буй бүхнээ тэр өөрөө биечлэн харуулдаг манлайлагч учраас өндөр алдарт хүрч чаджээ.
“Би өдөр бүр бүх чадлаараа мөнгө олох, баян болохын төлөө хичээж ирлээ. Миний олж буй доллар бүр надад, Амата аж үйлдвэрийн паркийн ажилчин бүрт, эх оронд минь ч сайн сайхныг, эдийн засгийн эрх чөлөөг авчирч байгаа юм” гэж тэр хэлдэг.
Бизнесийн амжилтад хүрэх, дараа нь өглөгч байх гэдэг нь хүн бүр хийж чадах ажил биш бололтой. Гагцхүү тэгж чадсан хүн, бусдад өгч чаддаг хүн аз жаргалтай амьдрал гэж юу болохыг бүрэн ойлгодог гэдгийг Күн Викромын бодол яриа, амьдрал, ажил үйлс нь харуулж байна. Адал явдал, алдаа оноогоор дүүрэн түүний амьдралаас сэдэвлэсэн Холливудын кино удалгүй гарах гэнэ. Хүн бүр илүү сайн хүн болохыг хичээх учиртай.
Бангкок хот
