Эрхэм уншигч та бүхэндээ томчуудын булангаараа “үрийн шингэн”-тэй холбоотой зарим сонин баримтуудаас түүвэрлэн сонирхуулж байна.
Үрийн шингэн буюу эр бэлгийн эсийг тэртээ 1677 онд Данийн эрдэмтэн, худалдаачин Антони Филипс ван Лэйвеньхюк (1632 – 1723) анх нээсэн бөгөөд тэрээр дэлхийн анхны “микробиологич” хэмээн танигдсан юм.
Үрийн шингэнд эр бэлгийн эс 10% агуулагддаг бөгөөд үрийн шингэн нь амин дэм “C”, кальци, уураг, цайр, нимбэгний хүчил, фруктоз зэрэг төрөл бүрийн эрдэс бодисоор нэн баялаг юм.
Нэг удаагийн дур ханалтаар дунджаар нэг цайны халбага үрийн шингэн ялгардаг бөгөөд 5 мл буюу энэхүү нэг цайны халбага үрийн шингэн “амтлахад” 6 мг өөх тос, 150 мг уураг, 20 калори илчлэгийг хүний биед өгдөг ажээ. Мөн 5 мл үрийн шингэнд 200 – 500 сая эр бэлгийн эс агуулагддаг байна.
Үрийн шингэний амт нь тухайн эрэгтэйн идэж байгаа хоол хүнснээс ихээхэн хамаардаг бөгөөд мах, сонгино, сүү сүүн бүтээгдэхүүн, кофе, шар айраг болон сармис нь гашуун, хүчиллэг амттай болгодог. Харин хан боргоцой, шийгуа зэрэг амтлаг жимс жимсгэнэ нь чихэрлэг амттай болгодог байна.
Үрийн шингэн нь арьсыг чангалж, үрчлээг багасгах буюу хөгшрөлтийн эсрэг үйлчилгээтэй бөгөөд арьсыг толигор, булбарай болгодог ажээ. Түүнчлэн шүд хорхойтохоос сэргийлэхээс гадна хөхний хавдраар өвчлөх эрсдлийг бууруулдаг гэнэ.
Үрийн шингэн нь эмэгтэй хүний биед дунджаар 5 өдөр “амьдардаг” бөгөөд 1 см зайг туулахдаа сүүлээ 800 удаа хөдөлгөдөг гэнэ. Түүнчлэн түүний хамгийн сайн хийж чаддаг хөдөлгөөн бол зөвхөн “урагш” довтлох үйлдэл юм. Эр бэлгийн эсүүд хэзээ ч “ухрах” эсвэл баруун, зүүн тийш хөдөлгөөн хийдэггүй.
Эр хүнийг дур ханахад үрийн шингэн нь 49 км/ц хурдтай цацагддаг ба энэ нь Перугийн цоохор ирвэснээс ч хурдан гэсэн үг юм. Орон зайн хувьд авч үзвэл 17.8 см – 25.4 см хол цацагддаг бөгөөд дэлхийн хамгийн хол зайд цацагдсан үрийн шингэний рекорд “5.49 м” гэсэн байна.
www.URLAG.mn
