Судар шиг их амьдралын харгуйд
Сур шиг харваад эргэн ирээгүй
Суу алдарт залуу нас чамайг
Санаж дурсахгүй хэн байна вэ?
Зохиогч: Урлаг
Манж дайчин Улсын Тэнгэрийн тэтгэсэн хааны аравдугаар он билээ. Улиастайд суугаа зарлигийн манж сайд Автай сайн хааны байгуулсан Эрдэнэ Зуугийн хийдийг сонирхон үзэх гэж зуны дэлгэр сайхан цагаар Зуугийн цамын үест очсон байжээ.
Их мөрний тохойн чийглэг хөрсөнд тэжээгдэн, тэнгэр өөд түмэн мөчрөө сарвайн ургаж, он жилийг элээхдээ амьдралын хатуу зөөлөнг ханатлаа эдэлсэн хөгшин буурал улиас, хэд хоногийн турш догшрон шуугиасан үерийн усанд орвонгоороо булгаран, урсгалийн дагуу наш цохиулан унахдаа бас ч ул мөргүй алга болохгүйг мэрийсэн мэт, нүцгэн шар үндсэндээ үерийн умны эсрэг сарвайлган сэрвийлгэсэн нь аймшигт хүчнийг хориглон тогтоох гэж арга буюу алгаа сарвайлган хамгаалсан амьтан шиг ажээ. Тэрхүү үхэтхийн унасан хөгшин моддын үндсийг үерийн ус ууртаяа эрчлэн мөргөж, саргиатуулан, улаан хөөсөөр цахран шуугина.
Амьтай бүхэн цэнгэн жаргамаар тунгалаг сайхан зуны өдөр. Тэртээ холоос уухайлан хашгирах дуу бүдэг бадаг сонсдож, тэнгэрийн хаяанаа цагаан тоос манарна.
Зуны халуунд Говь-Алтайн сүрлэг хяраар цагаан цас бууралтаж бууралтаж байна. Ар талаар нь ургасан бага сага тахир яргайнаас өөр ой мод, өвс ургамал бараггүй баргар их хадан оргил тэнгэрийг хатган үргэлжлээд, завсраар нь хадан хавцал бүрэлзэж байна.
Орой дээрээ овоотой
Олон газраас зарлигтай
Очирваанийн шүтээнтэй
Хангайн Дүнжингаравыгаа
Хааны минь Дүнжингарав л гэнэ.
Хашааны гадаа пад падхийн дуугарч алаг бөмбөгөөр эзэнгүй айлын байшингийн ханыг бөмбөрдөн арваад насны гурван охин тоглоно. Дүүгээ унтуулах гээд аргаа барсан Навчаа . . . дүүдийхэн минь дээ бүүвэй бүүвэй. . .
Увай хээ…
Суурал сулбар сундарийгий голтой гэвэл лоо
Таван /ээ/ хумст, тал /уу/ тав /уу/ сээрүү дээр ээ
Чингэл хайрхан чийр болортож л байдаг
Ам бүрээс нь рашаан булаг ундраад
Арц хүж агир зандны үнэр ханхлаад
Алаг цэцэг эрээнтэн цоохортоод
Алим жимс нь улайран багсайгаад
Алт мөнгө алмаас сувд
Аль бүгдээрээ гялтагнаад
Арын өтгөн ой шугуйд нь
Араатан гөрөөс сүлжилдээд
Эрт нэгэн цагт Шигэмүн бурхныг нирвааны дүр үзүүлэхийн урьд
Хурмаст тэнгэр Бурханд мөргөе гэж очив. Хүрч мөргөсний хойно Бурхан Хурмаст тэнгэрт зарлиг болгов: “Таван зуун жил болсны хойно ертөнцийн цаг смуун болох буй . Гэртээ харьж таван зуун жил болоод гурван хөвгүүнийхээ нэгийг илгээ .