Д.Нацагдорж “Миний төрсөн нутаг” уншсан “Зүнбээхүү”
Ангилал: Утга зохиол
Би Монголоороо гоёдог
Хөх Азийн цээжин дээр ирж буцахын учир
Хүмүүний алтан заяа энд байхын учир
Туурайн тамгатай хөрсөн дээр
Унагатай хамт тэнцэж хөлд орохын учир
Тунгалаг шандны толиог
Хулантай хамт булаалдаж рашаан амсахын учир
Би Монголдоо мэндэлсэн
Дэлгэсэн тэрлэг шиг Монгол нутгийн
Гундсан шаргал сэжүүрээ,
Хошуулдсан хоргой шиг гучин гурван говийн
Худаг бараадсан өвгөдөө
Мартахын учиргүйд өрөвдөхдөө шүлэг бичиж сууна.
Ижийгээ дагаад аргалд явдаг байсан
Амьддаа бие биеэ хайрла, хүмүүсээ
Алив сайхан бүхнээ бусдаас битгий харамла!
Хэрэггүй үгийн зэвээр зүрхийг минь бүү шархлуул,
Хэн нэгнийгээ харанхуй нүх рүү битгий түлх!
Хєрстийн амьдралд хєл алдсан
Хєлчvvхэн зvрхний минь тольтон дээгvvр
Шувууны сvvдэр шиг дайраад єнгєрсєн
Шунхан улаан залуу нас мину.
Эсгий хийж байхад ирсэн хүн бүхэн
Цагаан эсгий цавгүй
Цааш нааш гавгүй
Цаснаас цагаан
Яснаас хатуу
Мөснөөс гөлгөр
Мөнгөнөөс үнэтэй
Яргай зандан цагаригтай
Яшил зандан даагатай
Хүрэн зандан хүрээтэй
Хүдэр зандан нуруутай
Алтан хорол голтой
Урьд нэг баян айлын хуучин өвөлжөөн дээр, цагийн гачаал бэрхэд туйлдаж, цасан доор дарагдаж үлдсэн нэг ухна ишиг, бухан бяруу хоёр байжээ.
Гэтэл, удалгүй хаврын урин орж хамаг бодис шинэтэн, дулаан бүлээн болоход, цасан доороос арай амьтай гарч бага зэрэг тэнхэл ороод хоёулаа хамт явж байтал, зам дээрээс нэг чонын арьс оллоо. Түүнийг аваад цаашаа явтал, талд нэгэн цагаан гэр үзэгдлээ. Тэр зүг чиглэ, гадна нь очоод, арьсаа үүдэнд нь тавиад орж үзвэл долоон том чоно найрлан ууцгааж байна.
Нэг бадарчин замын гудас тохиолдсон айлд хоног тааруулан сайтар амарч унтахаар шийдээд нэг айлд очсонд тэр айл бадарчныг “Үлгэр ярьж өгвөл унтуулна, эс ярьвал хөөж явуулна” гэж болзол тогтоосонд бадарчин “Шөнийн турш сайхан үлгэр ярина” гэж амлаад тэр айлд хоол цай хийлгэж тухлан сууж гэнэ
Нэгэн бадарчин явж байтал зам дээр нэг үхсэн адууны сэг байхыг үзээд “Хэрэг болж магадгүй” гээд түүний сүүлийг тайран авч үүргэндээ хийгээд цааш явж гэнэ. Гэтэл хэсэг баячууд овоо тахиж байгаа дээр хүрч очвол тэдгээр хүмүүс “Хурмаст тэнгэрийн хулагч гүү” гэж байдаг эсэх тухай маргалдан зарим нь “Огт байхгүй” гэж зүтгэж байна гэнэ.