Германы зохиолч Эрнст Хоффман 1815 онд анх “Цөмөөхэй” нэртэй үлгэр зохиож, түүнээс сэдэвлэн “Хунт нуур”, “Нойрсож буй гүнж”, “Дон Кихот” гэх зэрэг алдарт балетуудыг зохиосон Петр Ильич Чайковский 1892 онд “Цөмөөхэй” буюу “Щелкунчик” балетыг бичжээ.
“Цөмөөхэй” балетыг хамгийн анх 1892 онд Оросын “Мариинский” театрын уран бүтээлчид тайзнаа амилуулж байсан бол манай улсад анх 1982 оны тавдугаар сарын 8-нд ДБЭТ-ын уран бүтээлчид тоглож байв.
Тэгвэл уг балетыг ирэх арванхоёрдугаар сарын 7, 8, 14, 15, 21, 22-нд 17:00 цагаас толилуулахаар болжээ.
