Антропологийн ухааны профессор, Массачусетсийн технологийн хүрээлэнгийн судлаач Буяндэлгэрийн Мандухай Левитаны нэрэмжит хүмүүнлэгийн шагналын эзэн боллоо. Шагналын 25.000 ам.доллар түүний Монгол дахь парламентын сонгууль, эмэгтэй нэр дэвшигчдийн туршлага дээр тулгуурлан буй түүний угсаатны зүйн судалгаанд хөрөнгө оруулалт болох юм байна.
Массачусетсийн технологийн хүрээлэнгийн дэргэдэх Хүмүүнлэг соёл урлаг, нийгмийн шинжлэх ухааны их сургуулийн тэргүүн Добэра К.Фицжэралд уг шагналын эзнийг зарлах үеэрээ “ Манай сургуулийн судалгааны ажлын хамгийн том шагнал болох Левитаны энэ оны шалгаруулалтад маш чанартайолон санал төсөл багтсан байсан” хэмээн онцлон хэлсэн байна. Шалгаруулалтын хорооныхон Б.Мандухайн уг төслийг шилдгээр нэрлэсэн нь таны оюун ухаан, дадлага туршлагыг өндрөөр үнэлж байгаагийн илэрхийлэл юм хэмээнхатагтай Дэбора К.Фицжэралд монгол судлаач бүсгүйд баяр хүргэх үеэрээ хэлсэн байна.
-Энэхүү шагнал нь миний амьдралыг маш их өөрчлөх болно. Яагаад гэвэл би энэ төслөө бүрэн дуусгах боломжтой боллоо хэмээн Б.Мандухай хэлжээ. Тэрээр шагналын мөнгөө Монголын эмэгтэй улс төрчдийн өмнө социализмын дараахь өнөөгийн эрин үед тулгарч байгаа асуудлуудыг хэрхэн шийдэж байгаа уламжлалт бус болон бүтээлч стратегийн тухай бичиж байгаа номоо дуусгахад зориулна гэдгээ мэдэгдсэн юм.
Социализмын үед Монголын төр засаг хүйсийг тэнцвэртэй байлгахын тулд шаталсан бодлого дэвшүүлж байсан. Гэвч төр солигдсоны дараа Монголын эмэгтэйчүүд бие даан үлдэж, улс төрийн эрх мэдэл дэх эмэгтэйчүүдийн хязгаарлагдмал байдал улам нэмэгдсэн юм хэмээн Мандухай тайлбарлажээ.
Хэдийгээр Монголын ардчиллын эхэн үед эмэгтэй улс төрчид сонгуульд ялалт байгуулах нь ховор байсаар ирсэн бөгөөд, сүүлийн 8 жилд эмэгтэй парламентын гишүүдийн тоо 8% – иас хэтэрч байгаагүй юм. Энэ нь ч эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах хүрээнд ажилладаг жижиг төрийн бус байгууллагууд Монголд олноор бий болоход түлхэц болж өгсөн хэмээн Б.Мандухай үзэж байгаа ажээ.
Левитаны шагналыг хүртсэнээр Мандухай Монгол руу буцан ирж, одоо бичиж буй 2 дахь ном “Парламент хүртэлх мянган алхам: Сонгууль, Эмэгтэйчүүдийн оролцоо болон Социализмын дараах Монголын хүйсийн өөрчлөлт” номоо дуусгахад хэрэгтэй материал цуглуулж, судалгаа хийх боломжтой болжээ.
Тэрээр АНУ дахь Монголыг судалдаг, цорын ганц монгол антропологич бөгөөд түүний гаргасан эхний ном “Tragic Spirits: Shamanism, Memory, and Gender in Contemporary Mongolia” ном нь өнгөрсөн 11-р сард Америкт худалдаанд гарсан билээ.
Мөн тэрээр Левитаны шагналаа ашиглан одоогийн УИХ-ын гишүүн Раднаагийн Бурмаагийн өмнөх сонгуульд нэр дэвшиж байсан түүхээс сэдэвлэсэн “Саруул ухаант эмэгтэйчүүд” баримтат киногоо дуусгах төлөвлөгөөтэй байгаагаа хэлжээ. Тэрээр 2008 оны сонгуульд Р.Бурмаагийн кампанит ажилд оролцонгоо судалгаа хийж байсан юм. Уг киногоороо Монголын сонгуулийн үйл явцыг шинэлэг өнгөөс харуулахыг зорьж байгаа аж. Антропологид эмэгтэй улс төрчдийн тухай судалгаа маш бага байдаг хэмээн тэрээр хэлсэн байна.
Хэдийгээр Р. Бурмаа 2008 онд ялагдсан боловч Б.Мандухай түүний ялагдалд сонгуулийн булхай орсон хэмээн шүүхэд хандан ялалт байгуулсан байна. Хэдийгээр шүүхийн шийдвэрээр парламентад суух боломж олдоогүй ч дараагийн сонгуульд шудрага өрсөлдөх эрхийг бүрдүүлж өгсөн юм. “Сонгогчдын төв”-ийн захирал асан Р.Бурмаа өнгөрсөн сонгуулиар жагсаалтаар УИХ-ын гишүүн болсон билээ.
Эх сурвалж: zugii.mn
