"Лондон-2012" олимпийн наадамд чөлөөт бөхийн төрлөөр манай улсыг төлөөлөн найман тамирчин оролцоно. Тэд олон улсын хүүхдийн "Найрамдал" зуслан дээр бэлтгэлээ базааж байгаа билээ. Хүн төрөлхтний эв нэгдлийн бэлгэдэл болдог спортын их наадамд манайхан ямархуу бэлтгэлтэй байгааг сурвалжлахаар "Найрамдал" дээр очлоо.
Өдөр 12 цагийн үед очиход нам гүмхэн байв. Учир нь тамирчид өглөө 7-9 цагийн хооронд бэлтгэлээ хийгээд амарч байгаа нь тэр ажээ. Энэ зуур чөлөөтийн шинэ бэлтгэлийн төвтэй танилцлаа. Холоос хүлэмж шиг харагдахаар явуулын бэлтгэлийн төв нь дотроо зургаан дэвжээтэй юм байна. Хойморт нь Очирваань бурхан залж, танхимын голд арц хүж бүхий хүндэтгэлийн зүйлс байрлуулжээ. Харин үүд хэсэгт хөргөгч байрлуулж дотор нь сүү өрсөн байв. Мөн бэлтгэлийн зааланд тамирчдын мөрдөх журмыг хадсан байлаа. Монголын чөлөөт бөхийн холбооны тэргүүн дэд ерөнхийлөгч Д.Сумъяабазарын баталсан уг шийдвэрт тамирчид хэдэн цагт ямар бэлтгэл хийхийг тусгажээ. Мөн бэлтгэлийн зааланд биеэ хэрхэн авч явах талаар танилцуулсан байв. Үүнд нь "Тамирчид шүтээнийг байнга хүндлэн орох гарах бүртээ ёсолж байх, бэлтгэлийн өмнө шүтээний өмнө сөгдөн таван минут бясалгал хийх, бэлтгэлийн дараа шүтээний өмнө сөгдөн хоёр минут бясалгал хийнэ, бэлтгэл дууссаны дараа шүтээний даллагын сум, толийг танхимын голд байрлуулна" гэхчлэн заажээ.
Чөлөөтийнхний бэлтгэлийн хуваарийг харлаа. Өглөө 7 цагт эхэлдэг бэлтгэл дээр хоёр км гүйнэ, хөлийн дасгал, таталт, гарын дасгал хийнэ гэхчлэн хэд дэх өдөр ямар бэлтгэл сургуулилттай байхыг тусгажээ. Энэ бүхнийг сонирхоод байж байтал тамирчид эхнээсээ хүрч ирэв. Монгол Улсын гавьяат тамирчин О.Пүрэвбаатар тэргүүтэй тамирчид бэлтгэлийн төвд иржээ. "Найрамдал" дээр олимпод явах тамирчдынхаа бэлтгэлийг хангахаар чөлөөтийн 50 орчим тамирчин бэлтгэлд гараад байгаа юм байна. Мөн Болгараас хоёр ч бөх ирчихсэн байв. Тамирчид эхнээсээ цугласаар ирц бүрдэж дууссан бололтой ихэнх нь дэвжээн дээрээ гараад ноцолдож эхлэв. Энэ үеэр мэргэжлийн сумогийн их аварга Д.Дагвадорж бэлтгэлийн хувцастай орж ирлээ. Тэрээр шигшээ багийнхантай хамт "Найрамдал" төвд байрлан бэлтгэл хийж байгаа юм байна. Тамирчид энд тэнд бие биетэйгээ ноцолдон байх үед шүглийн дуу гарч бүгд өндөр намаараа жагсав. Энэ үеэр Биеийн тамир спортын газрын дарга Ч.Наранбаатараар ахлуулсан хүмүүс тамирчдад олимпийн үеэр өмсөх хувцсыг нь гардуулж өгөөд бэлтгэлээ сайн хийж, амжилт гаргахыг хүссэн юм.
Ингээд бэлтгэл эхэллээ. Ханан дээр хадсан журмын дагуу бүх тамирчин хоймрын хананд өлгөсөн Очирваань бурхны өмнө сөхрөн суугаад бясалгаж эхэллээ. Хоёр, гурван минут бүгд чимээгүй бясалган сууж байснаа дуусав бололтой эхнээсээ шүтээндээ гурав, гурав мөргөчихөөд босоцгоолоо. Дараа нь тойрог үүсгэн хөнгөн гүйгээд хоёр хоёроороо барилдаж эхэллээ. Бүх тамирчин бэлтгэл хийж байхад Монгол Улсын гавьяат тамирчин, дэлхийн аваргын хошой хүрэл медальт О.Насанбурмаа дэвжээний захад зогсоод уйлж байгаа харагдсан. Тэрээр өнгөрсөн жилийн дэлхийн аваргаас олимпод оролцох эрхээ авч, Монголын баг тамирчдын олимпийн эрхийн салхийг амжилттай хагалж байлаа. Гэтэл чөлөөт бөхийн холбооныхон түүний оронд өөр тамирчин явуулахаар болсон юм. О.Насанбурмаагийн хувьд бэлтгэл хийх бүртээ нүдэндээ нулимстай, сэтгэл санааны хүнд байдалд байгаа ажээ. Харин түүний оронд явахаар болсон С.Батцэцэг дэвжээн дээр барилдаж байсан юм. Үдээс хойших бэлтгэл гурваас таван цаг үргэлжилдэг аж. Бэлтгэлийнхээ төвд барилдаан хийсний дараа гадаа гарч хөлбөмбөг тоглохоос эхлээд төрөл бүрийн дасгал хийдэг юм байна.
Д.Дагвадорж аварга энэ удаагийн олимпод чөлөөтийн тамирчдыг өндөр амжилт гаргаасай гэдэг үүднээс Японоос хоёр бариач авчирчээ. Өнөөх хоёр нь мэргэжлийн бариач нар юм гэсэн. Тамирчид бэлтгэлээ хийж байх хооронд их аварга маань бариа хийлгэж байгаа харагдав. Япон бариачид манай чөлөөтийнхөнтэй хамт Лондонг зорьж, бэлтгэл сургуулилтынх нь үеэр бариа хийх юм байна. Ингээд бэлтгэл цаашаа үргэлжилж байв.
Энэ үеэр ардын багш, Монгол Улсын гавьяат дасгалжуулагч Ч.Насантогтохтой ярилцлаа.
-Манай тамирчдын бэлтгэл ямар байгаа вэ?
-Тамирчид маань байнгын бэлтгэлд гараад багагүй хугацаа өнгөрч байна. Тиймээс бэлтгэл сургуулилт сайн байгаа. Угаасаа олимпийн өмнөх бэлтгэлийг дутуу хийх эрх байхгүй. Бүгд дор бүрнээ хичээгээд бэлтгэлээ сайн хийж байна.
-Чөлөөт бөхийн холбооныхон олимп хаяанд ирчихсэн энэ үед О.Насанбурмаагийн оронд өөр тамирчин явуулахаар болчихлоо. Энэ тал дээр та ямар бодолтой байгаа вэ?
-Манай улс зуны гучдугаар олимпод оролцох 29 эрх авсан. Эндээс эрхээ авсан 28 тамирчин Лондон явахаар болоод байна. Нэг тамирчин эрхээ авсан мөртлөө явж чадахааргүй болчихоод байгаа. О.Насанбурмаагийн хувьд чөлөөтийнхнөөс хамгийн анхны эрхийг авсан. Өнгөрсөн жил эрхээ авсан учраас нэг жилийн хугацаанд олимпод барилдана гэсэн зорилго тавиад өдөр бүр өөрийгөө бэлдэж байсан. Би улсын дасгалжуулагчийн хувьд олимпод эрх авсан тамирчин өөрөө явах ёстой, хоёрдугаарт С.Батцэцэгээс илүү барилдчих болов уу гэсэн бодолтой байлаа. Одоогийн тогтолцоогоор холбоо нь өөрөө шийддэг болчихоод байна. Гэтэл уг нь улсын шигшээ баг байна, Биеийн тамир спортын газар байна. Миний бодлоор эцсийн шийдвэрийг улсын шигшээ баг, БТСГ, чөлөөт бөхийн холбоо гурав хамтран гаргах ёстой байсан болов уу. Урьд нь ийм журмаар явдаг байсан юм. Би хувьдаа эрхээ авсан тамирчин явах ёстой гэдэг дээр хатуу байр суурьтай байгаа. Өмнө нь би жүдогийн дасгалжуулагч байхдаа ч тамирчдадаа хэлдэг байлаа. "Олимпод эрхээ авсан тамирчин л явна шүү" гэж.
-Олон улсад ингэж эрхийг нь шилжүүлэх тохиолдол байдаг юм уу?
-Бусад оронд ямар байдгийг мэдэхгүй юм. Хөлс хүчээ урсган эрхээ авсан тамирчны оронд өөр тамирчин явуулдаг ч юм уу, үгүй ч юм уу. Магадгүй Монголд л ганцхан ийм байгаа ч юм билүү. 1992 оноос хойш олимпод оролцох тамирчид урьдчилсан шалгаруулалтаас эрхээ авч оролцдог болчихсон. Тэрнээс өмнө замбараагүй олон тамирчин оролцдог байлаа.
-Чөлөөт бөхийн холбоо шийдвэрээ буцаах боломжтой юу. С.Батцэцэгийн нэрийг олон улсын холбоо руу явуулчихсан учраас боломжгүй гэж байсан?
-Олимп эхлээгүй байгаа учраас боломжтой шүү дээ. Манай чөлөөтийн холбооныхон шийдвэрээ эргэн харах байх гэж бодож байгаа.
-О.Насанбурмаа 63 кг-ын жинд олон жил барилдаад өрсөлдөгчдөө сайн мэддэг болчихсон. С.Батцэцэгийн хувьд тус жингийн аваргуудтай барилдаж үзэж байсан болов уу?
-С.Батцэцэгийн хувьд 59 кг-аас жин өгсөж барилдаж байгаа. Ингэж барилдахаар бусад тамирчдаасаа тамир, тэнхээ дутна гэж байдаг юм. Гэвч холбоо нэгэнт ийм шийдвэр гарчихлаа. Холбооныхон хуралдаад санал хураасан юм билээ. Гэтэл 5:5-аар тэнцсэн гээд байгаа юм. Ингэж шодож болохгүй л дээ. Улсын нэр шүү дээ. Олимпод очоод шодож медаль авдаггүй биз дээ. Хамгийн гол нь Л.Чинбат ерөнхийлөгч ингэж шийдсэнд нь гайхаад байгаа юм. Тэр хүн бол чөлөөтийн дасгалжуулагч биш. Өдөр тутмын ажлыг мэдэхгүй. Сонин л сонголт болсон юм байна лээ. Тэгээд ч Засгийн газрын өмнө үүрэг хүлээсэн Биеийн тамир спортын газрын даргын тушаал гарч байж энэ асуудлыг шийдэх ёстой байсан болов уу. Гэхдээ С.Батцэцэг маань сайн барилдаад медаль аваад ирэх юм бол хэн ч гэсэн баярлаад л угтаж авна.
С.АЛТАНЦЭЦЭГ Гэрэл зургуудыг Ц.МЯГМАРСҮРЭН
Тамирчид бэлтгэлдээ цуглаж байгаа нь
