Архангай аймгийн Өндөр-Улаан сумын нутаг, Балгасын тал дахь “Гол мод II” хэмээх газраас Хүннүгийн үеийн язгууртны нэгдүгээр бунхан тэргүүт 200 гаруй булш бүхий түүх, археологи, соёлын дурсгалыг Улаанбаатарын их сургуулийн Археологийн тэнхимийн судлаачид 2001 онд анх илрүүлж байсан. Язгууртны нэгдүгээр булшнаас илэрсэн сүйх тэрэгний эд ангиуд болон хөллөгөө морины иж бүрэн алт, мөнгөн тоноглолууд, хаш чулуу, хүрэл, төмөр эдлэлүүд, эртний Ромын шилэн аяга зэрэг нь зөвхөн Монгол Улсын нутгаас төдийгүй эртний Хүннү улсын соёл өргөн тархсан Евроазийн тал хээрийн бүс нутгаас анх удаа олдсон хосгүй үнэт археологийн дурсгал гэгддэг.
Манай эриний 40-80 оны үед холбогдох энэхүү дурсгалт газарт археологичид сүүлийн 20-иод жилийн турш малтлага судалгааны ажлаа хийхдээ 200 гаруй булшнаас зөвхөн дөрвийг нь л малтан шинжлээд байгаа юм. Тэгвэл өдгөө хоёр дахь томоохон хэмжээний малтлага, судалгааг “Чингис хаан” үндэсний музейнхэн тус сургуулийн эрдэмтэн судлаачидтай хамтран эхлүүлжээ. Монголын археологийн судалгааны түүхэнд цоо шинэ хуудас нээсэн энэхүү үйл хэргийг дахин үргэлжлүүлэх нь хойч үеийнхээ өмнө хүлээсэн нэр хүндтэй үүрэг гэдгийг судлаачид онцолсон.
Ташрамд дурдахад, 189 дүгээр булшнаас илэрсэн хос мөнгөн луу, титэм хэлбэрт алтан эдлэл, хөллөгөөний морины иж бүрэн мөнгөн тоногийг АНУ-ын Археологийн институтээс эрхлэн гаргадаг “Archаeology” (Эртний судлал) сэтгүүлээс “2019 оны дэлхийн шилдэг 10 археологийн нээлт”-ийн нэгээр зарласан билээ.
