Монголын утга зохиол яруу найргийн хөжгил дэвшлийн төлөө нэгэн санаа зорилгийн дор нэгдсэн “Шинэ мянган” утга зохиолын нэгдлийн найрагч бүсгүйчүүд эрчүүддээ зориулан “Хаврын урилга” хэмээх тоглолтоо “Тусгаар тогтнолын ордон”-д энэ сарын 18-нд зохион байгуулах талаараа хэвлэлийн хурлаа хийжээ. Урин хаврын урилгыг найрагч бүсгүйчүүд маань нүүдлийн шувуудаас өрсөн эх орондоо тээн ирж байгаа гэдэг билэгдлээр тоглолтоо ийн нэрэлсэн ажээ.
Ангилал: Уртын дуу
Энэ удаагийн “Mobile news”-ээр Монголын хошин урлагийн “Х-Түц” продакшны менежер, жүжигчин С.Батзоригтой холбогдож “Х-Түц продакшны жүжигчин Төөтөө хамтлагаасаа гарч Г.Нарансолонготой хамтран “Эмоци” хэмээх шинэ продакшн байгуулжээ” гэх мэдээллийн тодруулгыг авсан юм.
Ямар ч нөхцөлд, ямар ч хөг хэмнэлтэй хоршиж чаддаг джаз хөгжим аргагүй л дэлхий дахины хөгжим. 20-р зууны эхээр АНУ-ын Нью-Орлеансын хар арьстнуудын дунд үүссэн энэ гайхалтай хөгжмийн урсгал 1912 оны үеэс джаз хэмээн нэрлэгдэх болжээ. Чухам энэ л үеэс уг хөгжмийн урсгал дэлхий нийтэд тахал мэт тархсан. Жааз нь рок энд роль ритм ба блюз, ска, регги зэргийн эх болсон юм. Энэхүү уянгалаг зөөлөн аялгууны зохицол, сэтгэлийн таашаал мэдрүүлэх гайхалтай хөгжмийг олон орны уран бүтээлчид өөрсдийн хэв маягт нийцүүлэн өөрчилж, дэлхийн өнцөг булан бүрт хүргэсэн. Манай орны хувьд джаз тийм ч өргөн хүрээнд тархаагүй. Харин 2004 оноос “Их Талын Джаз” ТББ Монгол улсад джаз хөгжмийг түгээн дэлгэрүүлэх, залуу уран бүтээлч, хөгжимчдийн ур чадварыг дээшлүүлэх, гадаад улсын уран бүтээлчидтэй хамтран ажиллах, жааз хөгжмийн туршлага солилцоог бий болгох чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж эхэлжээ. Уг ТББ нь “Их Талын Джаз” фестивалийг тогтмол зохиодог юм. Тухайн фестиваль ОХУ, Швейцар, Их Британи, Герман, Канад, АНУ, Норвеги, Монгол зэрэг орны мэргэжлийн хамтлаг, хөгжимчид оролцдог байна. Мөн Монголын үзэгчдэд уран бүтээлээ танилцуулж, улс хоорондын урлагийн холбоог бэхжүүлэхэд хувь нэмрээ оруулсаар байгаа билээ. Амьд хөгжмийн “Ривер Саундз” клуб байгуулагдсан цагаасаа л хөгжмийн энэхүү урсгалыг дэмжиж, хамтлаг дуучдын тоглолтыг хийж ирсэн юм. Тус клуб “Их Талын Джаз” хөгжмийн наадмыг зохион байгуулахад жил бүр оролцож, долоо хоногийн турш джаз хөгжмийн гайхамшгаар үзэгчдийг аялуулдаг уламжлалтай. Мөн хамтлаг, дуучид нь фестивалийн хүрээнд СУИС, ХБК, хөгжим сонирхогч багш, оюутнуудад жааз хөгжмийн онол, дадлагын хичээл зааж үзүүлэх тоглолтыг хийдэг. Түүнчлэн “Лянхуа” өнчин хүүхдийн асрамжийн газарт тусгай урилгаар тоглодог нь уламжлал болон тогтсон байдаг.
Монголын рок, поп урлагт хэдийнээ өөрсдийн байр суурийг эзэлсэн “Харанга”-ын Х.Лхагвасүрэн, “Хар сарнай”-н С.Амармандах, “Номин талст”-ын Т.Дэлгэрмөрөн нарын хамтарсан “Монголын нууц товчоо” , “Монгол нутаг мину”, “Монгол ээж” зэрэг 13 дуунаас бүрдсэн “Мөнх хөх тэнгэр” цомгийн албан ёсны нээлтийн хэвлэлийн хурал боллоо.
“СИТИ” дээд сургуулийн харьяа “Урлагийн сургуул”-ийн багш оюутнуудын хамтран бүтээсэн АНУ-ын алдарт хөгжмийн зохиолч Андрю Лойд Вебр-ийн /Andrew Loyd Weber/ алдарт “Муурнууд” буюу “Cats” мюзиклийг УДЭТеатрын тайзнаа амжилттай тоглосон билээ. Тус мюзиклыг монголын рок поп урлагийн загалмайлсан эцэг хэмээгддэг “Соёл-Эрдэнэ” хамтлагийн анхдагчдын нэг “СИТИ” дээд сургуулийн дуулаачийн тэнхимийн багш дэд профессор Ж.Батсайхан анхлан санаачлан багш оюутнуудтайгаа хамтран толилуулсан юм. Уг мюзиклд жүжигчний ангийн авяаслаг оюутнууд муурнуудийн дүрд, гоо сайхны ангийн оюутнууд дүр хувиргалт, нүүр будалт, хувцас дизайны ангийн оюутнууд тайзны хувцас, интерьер дизайны ангийн оюутнууд тайз заслийн ажлыг мэргэжлийн өндөр төвшинд тус тус гүйцэтгэсэн нь урлаг судлаачдаас болон мэргэжилийн уран бүтээлчдээс өндөр үнэлгээ авсан билээ.
Жастин Биберийн Их Британий Лондон хотноо хийсэн аялан тоглолт гуравдугаар сарын 5-наас 7-ний өдрийг хүртэл гурав хоног үргэлжилсэн юм. Гэвч тэрээр, сонсогч, шүтэн бишрэгчдээ удаан хүлээлгэсэн тоглолтынхоо анхны өдөр л шалтгаангүйгээр хоцорч, олон нийтийг бухимдуулаад амжсан байна. О2 Цэнгэлдэх хүрээлэнд 20:30 минут гэхэд бүх үзэгчид цуглаж, суудлаа аль хэдийнэ эзлээд байсан ч, Жастин хоёр цагийн дараа буюу 22:30 минутанд тайзнаа гарч иржээ.
Дашрамд дуулгахад тэртээх 1978 онд анх зохиогдсон “Цэргийн бодол” дууг Хурд хамтлагийн залуусын ууган ах болох Д.Ганболд нь зохиосон бөгөөд тухайн vедээ цэргийн ангиудын дунд дуулах дуртай дууны нэг болж байжээ. Аан 1993 онд Хурд хамтлагийн дүү нартаа Д.Ганболд “Цэргийн бодол” дууг дуулуулах санал тавьснаар, өдгөө хөгжмийн ертөнцөд мөрөө гарган, ард тvмний сэтгэлийг хөглөж, дуулах дуулуулах дуртай дуу болсоор 35 жил болж байгаа ажээ.
Хүн төрөлхтөн эрт үеэс мод, төмөр, яс, чулуу, шил, шаазан, арьс шир, утас хялгас ашиглан үлээдэг, хөрөөддөг, шудардаг, цохидог, гишгэдэг аргаар дуугарах хөгжим хийж хүний дуутай адил болгох гэж хичээсээр ирсэн ч чадааггүй л байна. Би энд оркестрийн тухай яриагүй. Морин хуурын үүслийг урлаач, судлаач П.Байгалжав “Хүннү хуур хэрэглэдэг байсан” /Морин хуур урлалын түүхэн уламжлал илтгэл. “Бадрангуй эгшиглэн магнай” Улаанбаатар 2011. 122 дугаар тал/, “Хуур хуурдуулж…/МНТ 189-д тэмдэглэсэн нь/ хуурын үүсэл 800-2200 жилийн өмнөх цагт хамаарч байна. Энд аман хуур, морин хуурын аль нь болох нь тодорхойгүй байна.
20-р зууны эхээр дэлхий дахинаа асар хурдацтай хөгжиж эхэлсэн жазз хөгжим нь рок энд роль, ритм ба блюз, ска, регги зэрэг бүхий л урсгалын хөгжимтэй хөг аялгуу нийцдэг. Тийм ч учраас дэлхий дахинаа жазз хөгжим нь элитүүдийн хөгжим гэж нэрлэгддэг аж. Харин манай монголд энэ урсгалаар уран бүтээл туурвидаг хамтлаг, дуучин цөөн. Тэгвэл 2012 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдөр “Их Талын Жазз” ТББ нь монголд жазз урсгалыг хөгжүүлэх, гадны нэр хүндтэй мэргэжлийн хөгжимчидтэй хамтран тоглох, жазз хөгжмийн төсөл хэрэгжүүлэх гээд олон зорилгоор “Жаинт Жазз” хамтлагийг байгуулжээ. Уг хамтлаг нь “Их Талын Жазз” ТББ-ын урилгаар монголд ирсэн гадны уран бүтээлчидтэй хамтран тоглож, эх орондоо жазз хөгжмийг түгээн дэлгэрүүлэхээс гадна дэлхий дахинд монголын жазз урлагийг таниулах, зэрэг томоохон ажлуудыг хийх юм байна.
Кино урлагийн салбарт дахин нэг шинэ бүтээл төрлөө. “Absolute” pictures болон “LVA” интэртаймэнтийн хамтын бүтээл ” Дурлалын гэмт хэрэг” уран сайхны кино тун удахгүй үзэгчдийн хүртээл болох гэж байна.