Тун удахгүй “Фантастик” продакшны “Зура III Цэвэрлэгээ” уран сайхны кино нээлтээ хийж, үзэгчдийн хүртээл болох гэж байгаа билээ. Тус продакшны…
Ангилал: Ярилцлага
Монгол Улсын төрийн шагналт зохиолч Цэндийн Доржготовтой уулзаж хөөрөлдлөө. -Та сар шинэдээ сайхан шинэлэв үү. Хөдөлмөрийн баатар Тангадын Галсан багш…
Өдрийн сонины архиваас…….. “Хурд” хамтлагийн гитарчин, ая зохиогч Д.Отгонбаяртай ярилцлаа. Тус хамтлагийнхан ирэх сарын 29, 30-нд 20 жилийн ойн тоглолтоо…
-Одоогоос 17 жилийн өмнө Монголын хамгийн анхны Pop A-capella & Beatbox жанраар дуулдаг хөвгүүдийн S4 хамтлаг байгуулагджээ- Монголын анхны Pop Acapella…
Монгол үндэстний ардын дууг уртын болон богино дуу гэж ангилдаг. Уртын дууны үг нь цөөн ая нь урт, хөнгөнөн цуурайтаж, уужуу талбиу чөлөөтэй, учир явдлыг тоочиход тохиромжтой, уянгалахад сайн байдаг бөгөөд тал нутгийн охид хөвгүүдийн өвөрмөц сэтгэлийг илтгэдэг. Уртын дууг морин хуур хавсарч хөгжимдвөл нэн илүү тал нутгийн соёлын онцлогтой байдаг. Уртын дуу нь ердийн байдалд дээд доод хоёр бадаг дууны үгтэй, дуучин нь амьдралын хуримтлал болон эх байгальд хандах сэтгэлээрээ дуулж, дуулах aйзам нь өөр өөр байдаг. Дууны үгийн олонхи агуулга нь тал нутаг, хөлөг морь, тэмээ, үхэр хонь, хөх тэнгэр, цагаан үүл, гол мөрөн, нуур цөөрмийг зурагласан байдаг.
Өмнөговь аймгийн Баян-Овоо сумын иргэн Ө.Сүхбаатарт урьд өмнө мэдэгдээгүй монгол ардын уртын дууны баялаг түүвэр хадгалагдаж байжээ. Тайж удамтай Ө.Сүхбаатарт энэ үнэт өв өвөг дээдсээс нь уламжлагдан ирсэн бөгөөд “Социализмын үед үзэл сурталд харш хэмээн пдуулагдаж байгаагүй, олонд түгж дэлгэрээгүй олон сонирхолтой дуунууд энэ түүвэрт бий” хэмээн Ө.Сүхбаатар гуай ярьсан байна.
Хүн төрөлхтнийг дуу, хөгжим хэмээх гайхамшигт урлагаас нь ангид салгах аргагүй мөнхийн холбоотой гэдгийг монголчууд дэндүү сайн мэддэг, мэдэрдэг билээ. Улс, үндэстэн бүрийн дуу хуур нь өөр өөрийн өнгө, хөг аялгуу, тухайн ард түмний оршин байгаа газар нутаг, байгаль дэлхий, түүх соёл, ёс, зан заншлын илэрхийлэл нь болж байдаг. Хүмүүн төрөлхтөн, өөр үндэстэн, ястнууд дуу, хуур, хөгжмийн хөг аялгууны ид шидээр ямар ч хэл ярианы тусламжгүйгээр бие биенийхээ зүрх сэтгэлийг ойлгож мэдэрдэг нь үнэхээр гайхалтай.
Євгөн:
Зээ Жаргалтайн дэлгэр зуныхаа сард нь
Жигүүртэн олон олон шувуу та мину зээ
Гадаад их далайнхаа дундаас
Ганганан гунганасаар юундаа ирнэ вэ?
Ард түмэн “Эртний сайхан” уртын дууг сүлд дуу гэж нэрлэжээ. “Эртний сайхан” гэдэг уртын дуу бол эрт үес уламжлан ирсэн дууны нэг юм. Энэ дууг хуучцуул “Чингисийн төрийн сүлд дуулал” хэмээн ихэд хүндэтгэж байжээ. 1930-аад оны үеэс дуулахаа больж мартагдаж байсныг 1936-онд алдарт дуучин Магсар хурцын Дугаржав уртын дууны түүвэр ном бичихдээ түүндээ оруулсанаар өнөө үед өргөн барьсан гавьяатай. Мөн МУГЖ, Ж.Дорждагва 1970-аад онд Уртын дууны түүвэр бичихдээ “Эртний сайхан” дууны үгийг тухай үеийн үзэл суртлын байдалд зохицуулан өөрчилжээ.
Монгол ардын уртын дууны гайхамшиг нь дахин давтагдашгүй. Монголын өргөн уудам тал нутаг Монгол хүний хоолойны цар хүрээнд нөлөөлсөн бөгөөд өөрөөр хэлбэл нүүдэлчдийн өдөр тутмын амьдрал дундаас үүссэн аялгуу гэж хэлж болно. Уртын дууны түрлэг нь ард түмний амьдрал дундаас урган гарсан утга агуулгатай байхаас гадна үгийг нь зохиогч, аяыг нь бичигч гэж байдаггүй билээ.