“Монголоороо байгаасай” дууны үг хэнийх юм бэ. С.Амармандахынх гээд байх юм?
-Цогжилтынх байгаа юм. Харин аяыг нь Баян зохиосон.
-Л.Гүндалай энэ дууг дуулаад дүрсжүүлжээ. Та харав уу?
-Харсан. Их заваан юм хийсэн байна билээ. Надад дуулах гэж байгаагаа хэлэхэд нь би зөвшөөрөөгүй. Зөвшөөрөл аваагүй хэрнээ клип хүртэл хийжээ. Тэгэхдээ бүр манай клипний дүрснээс тастчихаж. Ингэж болохгүй шүү дээ.
Бүх цаг үеийн хамгийн шилдэг 100 номын жагсаалтыг хүргэж байна. Та хэдийг нь уншаад байна вэ?
Монголчууд бид өнө эртний баялаг түүхтэй, дэлхий дээр нүүдлийн гэгддэг соёл иргэншлийг сонгодог утгаар нь тээж яваа бараг цорын ганц ард түмэн билээ. Өнөөгийн даяаршиж буй нийгэмд бидний өвөг дээдсийн бүтээсэн соёл өдөр ирэх тусам бүдгэрэн гээгдэж байна. Өөрөөр хэлбэл, нийгэм эдийн засгийн хөгжил, техник технологийн дэвшил зэргээс шалтгаалан уламжлалт соёлын өвөө судлан шинжлэх, хадгалан хамгаалах, уламжлуулан өвлүүлэх хүсэл эрмэлзлэл нэн өндөрсчээ. Тийм ч учираас ЮНЕСКО-д хүн төрөлхтний соёлын өвийг бүртгэн хамгаалдаг болсон. Үүний нэг нь Монгол гэр юм. Монгол гэрийг 2013 онд ЮНЕСКО-ийн Соёлын биет бус өвийн төлөөллийн жагсаалтанд бүртгэсэн. Энэ үйл явдал бол Монгол гэрийг цаашид судлан хамгаалах шаардлагатайг улам бататгасан баталгаа юм.
Зөн билэгч Александр Шепс аливаа хүний эрүүл мэнд, сэтгэл санаа амжилттай байх эсэх нь амьдарч буй газар орон, байр сууцнаас нь ихээхэн хамааралтай гэж үздэг. Тавилга, гал тогооны хэрэгсэл гээд бүх эд зүйл ямар нэг хэмжээгээр энерги ялгаруулан эзэндээ нөлөөлж байдаг. Өөрийнхөө гэрт атлаа сөрөг муу хүчний нөлөөнд хэрхэн яаж орохгүй байх тухай Александр Шепс ийнхүү өгүүлж байна.
Чи итгэл үнэмшилтэй бай. Өөөрөө өөртөө итгэ. Чи төгс төгөлдөр болно. Итгэл үнмэшил дүүрэн бай. Чи төгс төгөлдөр болно.
Итгэл сэтгэл засна. Урам зориг өгдөг. Эрч хүч өгдөг. Тийм учраас. Чи өөрөө өөртөө итгэ. Хүмүүст итгэ. Өөрөөр хэлбэл. Бусдад урам өг. Уханн өг. Сэтгэл өг. Зөв үг хэл. Зөөлөн хар. Хүн сэтгэлтэй бай. Тэгвэл тэд буруу юм хийж үл зүрхлэнэ. Шудрага үнэнч байж чадна. Төөрөгдөлөөс магад ангижрана. Тийм учраас чи итгэ. Тэгэж итгэ.
Өнөөдөр аргын тооллын 2016 оны Хоёрдугаар сарын 3. Лхагва гараг. Билгийн тооллын XVII жарны “Галзууруулагч” хэмээгч модон хонин жилийн Өвлийн адаг шар үхэр сарын шинийн 25. Буд гараг. Эрхтний тэнгэрт одтой, 1 цагаан мэнгэтэй хар мэнгэтэй, хөхөгчин туулай өдөр. Өдрийн барилдлага: Идэр. Шүтэн барилдлага: Нэр өнгө. Өдрийн наран 8 цаг 08 минутад мандан, 17 цаг 42 минутад жаргана.
Ихэнх нутгаар солигдмол үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи говийн нутгаар баруунаас бусад нутгаар баруун хойноос секундэд 5-10 метр. Завхан голын эхээр 35-40 градус, Увс нуур, Их нуурууд болон Дархадын хотгор, Хүрэн бэлчир, Идэр, Тэс голын хөндийгөөр 26-31 градус, Хэнтэйн уулархаг нутаг, Орхон-Сэлэнгэ, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж, Халх голын сав газар, Хэрлэн голын эх, Дарьгангын тал нутгаар 16-21 градус, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр 6-11 градус, бусад нутгаар 12-17 градус хүйтэн байна.
Өнөө үед эмэгтэйчүүд жирэмсэн эсэхээ мэдэхэд амар хялбар олон арга хувилбаруудтай болсон. Түүнээс хамгийн хялбар бөгөөд найдвартай арга бол жирэмсний тест юм. Харин бүдүүлэг эртний эриний үед эмэгтэйчүүд бие давхар болсноо мэдэхэд үнэхээр хэцүү байжээ. Түүнчлэн бие давхар гэдгээ эрт мэдээгүйн улмаас хэвлий дэх ураг бүтэх, тухайн эмэгтэй амь насаа хүртэл алдах өндөр эрсдэлтэй байсан гэдэг. Ингээд жирэмсэн эсэхийг мэдэх эртний аргуудтай танилцацгаая.
Нас ахих эсвэл ядарч, шөнийн нойроо хангалттай авч чаддаггүй хүмүүсийн нүдний дооод зовхи унжиж, өөх хуримтлагдан хүүдий шиг сунадаг. Гоо сайхны хагалгааг голдуу 30 гарсан залуу эмэгтэйчүүд хийлгэж, унжиж суларсан арьсаа татуулж байна.
Нүдний дор уутанцар үүсэх нь эрэгтэй, эмэгтэй хүйсийн хувьд хэд хэдэн онцлог ялгаатай байдаг.
Монголчууд бид аж төрөх, айл гэрийн ёсны баялаг уламжлалтай. Хүүхдийн нэр өгөх, хүүхдийн угаалгын зан үйл, хүүхдийн даахь үргээх, удам залгуулах ухаан, найрын дэг ёс, шинэ гэрийн найр, хуримлах, насны ой тэмдэглэх, төл авахуулах, мал хөнгөлөх, ноос савах, эсгий хийх, ан агнуур зэрэг аж төрөх болоод айл гэрийн зан үйлийн гайхамшигтай ёс дэгтэй ард түмэн бид билээ.
Орчин үед дээрх биет бус соёлын өвүүд алдагдах, мартагдах нь олонтаа болж, уламжлалт зан үйлүүдийг гажуудуулах тохиолдол гарах болсон.
