Монгол Улсын филармонын Симфони найрал хөгжим, Морин хуурын чуулга, Баянмонгол чуулга хамтран хөгжимдөхөд зориулсан энэхүү зохиол нь гурван оркестрт зориулсан түүний хоёр дахь бүтээл юм. “Оргилуун” удиртгал нь энэ жилийн наадмын төрийн концертод анх эгшиглэсэнээс хойш Монгол Улсын филармонийн байнгын урын санд баттай орон эгшиглэсээр байгаа билээ. Хөгжмийн зохиолч энэ гурван оркестр тус бүрийн онцлогийг сайтар мэдэх хүний хувьд өөрт оногдсон даалгаврыг сайн гүйцэтгэжээ.
“Оргилуун” удиртгал фанфараар эхлэх ба эгшгийн эрэмбийн доод регистрээс аажмаар зэмсэгүүд нэмэгдсээр дээд регистр хүрэх үед оркестрийн бүх зэмсэгүүдийг хамарсан байна.Зохиолын үндсэн дэвсгэр хөг нь соль минор ба 1-р цифрээс Presto буюу маш хурдан темпэнд зохиол шилжинэ. 1-р цифрийн 4-р тактнаас гол сэдэв аялгуу /главная партия/эхлэхдээ хийлийн хамгийн доод өнгө болох бага октавын соль ноотноос эхлэн өгсөх ба аялгууны хөдөлгөөний явцад олон тооны өөр дэвсгэр хөгийн эгшгүүд дайран өнгөрнө. 2-р цифрээс үндсэн сэдэв аялгуу октав дээр эгшиглэнэ. Харин 3-р цифрээс бүжгийн төрхтэй холбоос хэсэг до минорт орж ирэн аажмаар нэмэгдэн эгшиглэсээр 5-р цифрээс эргэн үндсэн сэдэв аялгуундаа шилжинэ. Энэ нь цаашид нэгэн том оргил хэсэгт хүргэх ба найрал хөгжмийн доод дуугаралттай зэмсэгүүдэд дуурьсах /Maestoso/ фа мажорын хам эгшгүүдээр дамжин си-бемоль мажорт тулгуурлан морин хуурын сул утсанд эгшиглэх туслах сэдэв аялгуу /побочная партия/6-р цифрээс уянгалан орж ирснээр 7-р цифрийг хамран өргөжинө. Энэ хэсгийг морин хуурын чуулгыг танилцуулах хэсэг гэж болно. 8-р цифрээс утсан хөгжмийн pizzicato ашигласан холбох хэсэг нь морин хуурын сул утсаар тоглогдох морины явдалтай хоршин дуурьсана. 9-р цифрээс туслах сэдэв аялгуу нь соль мажорт шилжин зохиолын нэгэн том тайлал болон өргөнөөр эгшиглэнэ. Харин 10-р цифрээс саксофон, нарийн бүрээний гоцлох хэсэгдо минорт орж ирнэ. Энэ хэсгийг баянмонгол чуулгын танилцуулах хэсэг гэж болно. Цаашид найрал хөгжмийн зэмсгүүд аажмаар өргөжин нэмэгдсээр зохиолын хамгийн оргил хэсэг буюу Coda залган авна. Удиртгал дуусахдаа гол сэдэв аялгуугаа нэгэнтээ богино байдлаар сануулсанаар зохиол дуусна.
Хөгжмийн зохиолч Ш.Өлзийбаярын энэхүү удиртгал нь гурван оркестрын өөрийн гэсэн онцлог талуудыг чадварлаг тусган харуулсанаараа сайн бүтээл болж чаджээ. Монгол аялгуу, түүнд зохицох хам эгшгүүд, дэвсгэр хөгийн харьцаа, зогсолтгүй тэмүүлэх эрчимт хөгжүүлэг, хөгжмийн найруулга зэргийг үзэхүй үнэхээр мэргэжлийн түвшинд бичигдсэн нь илэрхий. Өмнө нь энэ гурван оркестрт зориулан бичигдсэн бүтээл байгаагүй, зөвхөн өөр зохиолыг хөрвүүлж тоглодог байсан зэргээс харвал энэхүү удиртгал нь анхдагч бөгөөд ач холбогдол нь өндөр юм.
Хөгжим судлаач: СУИС-ийн ХУС-ийн ХТ-ийн эрхлэгч Э.Зулцэцэг
