Дэггүйхэн үерхсэн дөрвөн найз ангийн андууд
Дүрсгүйхэн багын минь алтан үеүд …
… гэж банзан гитарын утсыг сэмэртэл балбан дуулах дөрвөн найзыг харсан хэн ч болов найз хэмээх эрхэм үгийн жинхэнэ мөн чанарыг ойлгох байсан биз. Магадгүй нүдээ жаахан доош буулгаж ширээн дээр мэлтэлзэх сархад дүүрэн хундагыг хараад энэ бодлоосоо татгалзаж ч болох юм. Ямартай ч нэгэн жалганд хүүхэд насаа үдсэн тэдэнд иймэрхүү сархадтай, сайхан дуутай өдрүүд олон байсан нь мэдээж. Наймдугаар ангиа төгсөөд үеийн нөхдөөсөө хоцорч, хамтдаа сургууль завсардсан болоод ч тэр үү дөрвүүл үй зайгүй нөхөрлөхийг яана. Уусан архиндаа бус дуулсан дуундаа халамцсан бололтой Идэрээ гитараа хойш тавиад :
– Найзуудаа, одоо ганцхан шил архи байсан бол мөн ч сайхан даа гээд гүд хийтэл шүлсээ залгилахад Ганхүү сүүлийн хундагатай архиа хөнтрөөд :
– Хэлээд юу гэх вэ? байсан бол юу боллоо гэж хоолойгоо хаттал орилж суух билээ дээ гэснээ надад байгаа нь л энэ гээд үрчийсэн таван зуутын дэвсгэрт гаргав. Сансараа, Сэргэлэн хоёр ч мөн сүүлчийнхээ хундагыг хоослоод харуусалтай нь аргагүй халаасаа тэмтрээд толгой сэгсэрнэ. Шил архины төлөө чихээ огтлоод өгөхөөс буцахааргүй болтлоо халуурсан дөрвөн найз дор бүрнээ арга сүвэгчлэн суух мэт хэсэг чимээгүй болов. Идэрээ амар тайвныг эвдэж :
– Ингэж дүлий дүмбэ оргиж суухаар Нанзад эгчийн дэлгүүрээс очиж зээл гуйвал яаж байна гэхэд бүгд л үүнийг хүлээж байсан мэт дуу орцгоов.
– Нанзад эгч бид нарт зээл өгөхгүй л болов уу даа гээд Сансарааг жуумалзахад Ганхүү Сансараагийн нуруун дээр алгадаад :
– Өгөхгүйг нь чи яаж мэдэж байгаа юм, гуйгаад үзэхэд алдах юу байна, бүр болохгүй бол чамайг зарж байгаад ч хамаагүй архи авч уухдаа л ууна даа гээд өлгүүрээс гадуур хувцсаа шүүрэхэд бүгд хөдөлгөөнд оров. Хорхойссон баавгай мэт халамцсан дөрвөн найз хэлхэлдэн явсаар Идэрээгийнхээс холгүйхэн орших Нанзадын дэлгүүрийн үүдэнд хүрвэл харамсалтай нь дэлгүүр аль хэдий нь хаалгаа барьсан байлаа. Нутаг орондоо “Наймаачин Нанзад” гэж нэрд гарсан түүний дэлгүүр бол нар, сар ялгалгүй наймаа худалдаа хийдэг ганц дэлгүүр болохыг дөрвөн найз андахгүй мэдэх тул удтал хаалгыг нь балбасаар сая нэг онгойлгов. Дөрвөн найз нойрмог Нанзадын өмнө толгой унаган зогсох зуур Идэрээ ам нээж:
– Нанзад эгчээ бид нар танаас ганц шил архи зээлэх санаатай хүрээд ирлээ гэхэд Нанзад ихэд төвөгшөөсөн байртай :
– Манайх өчигдөрхөн даллага авахуулчихсан болохоор ямар ч арга алга даа, даллага авахуулаагүй байсан бол зээлэлгүй яах вэ? гэж зээл гуйгаад орж ирсэн ямар ч хүнийг хэлэх үггүй болгодог зальт үгээ хэлэх нь тэр. Идэрээ ингэж хэлэхийг мэдэж байсан мэт жаахан бодолхийлснээ :
– Тийм бол аргагүй юм байна даа, тэгвэл ерөөсөө би харьж мөнгөө авч ирдэг хэрэг ээ гээд гарах гэснээ гэнэт л зог тусаж :
– Хаашдаа л мөнгө өө авчирч өгөхөөс хойш архиа нэг мөр аваад явъя, замаараа ах нартаа оруулж өгчихөөд ирье гэхэд Нанзад хүүхэн :
– Тэгж ч ярихгүй шүү, та нарыг ямар мэдэхгүй биш гээд хаалгаа цоожлох гэж байгаа бололтой хөдлөхөд Идэрээ худлаа инээгээд :
– Юу боллоо гэж таныг хуурах вэ? Танайд Сансарааг үлдээчихээд бид гурав хурдхан явчихаад л ирнэ шүү дээ гэхэд Нанзад сая л учрыг ойлгосон бололтой царайдаа үл мэдэг инээмсэглэл тодруулаад лангууныхаа араас архи авч өгөв. Сансараа учрыг үл ойлгосон байртай Идэрээ рүү хандан :
– Чамд мөнгө байсан юм бол анхнаасаа аваад гарч ирэхгүй, бөөн ажил удаж байх юм гэж бухимдаад Нанзадын дэлгүүр дотор мануухай мэт дүнсийн хоцров. Гурван найз дэлгүүрээс гараад Идэрээгийн гэрийн зүг алхах үед Ганхүү :
– Гэрт чинь хэдэн төгрөг байгаа юм гэж асуусанд Идэрээ хариу дуугарсангүй. Ганхүү гомдолтойгоор :
– Чи ч найзуудаасаа мөнгө нуудаг болоо юу даа гээд дуугаа хураахад Идэрээ тэр даруй толгой сэгсрээд :
– Би юу гэж найзуудаасаа мөнгө нуух билээ, чамайг Сансарааг зараад ч хамаагүй архи авна гээд байхаар чинь л гээд … чимээгүй болоход Ганхүү, Сэргэлэн хоёрын нүд гайхсандаа аяганаасаа бүлтрэх шахсан боловч сархадын төлөөсөнд үлдсэн Сансарааг хэн нь ч очиж авахыг хүссэнгүй.
А.Алтанхундага
