Урлаг.мнУрлаг.мн
  • Дуу хөгжим
  • Утга зохиол
  • Язгуур урлаг
  • Сонгодог урлаг
  • Театр
  • Кино
Facebook Twitter Instagram
Урлаг.мнУрлаг.мн
  • Дуу хөгжим
  • Утга зохиол
  • Язгуур урлаг
  • Сонгодог урлаг
  • Театр
  • Кино
Facebook Twitter Instagram
Урлаг.мнУрлаг.мн
Урлаг.мн»Язгуур урлаг»Эртний сайхан
Язгуур урлаг

Эртний сайхан

Урлаг Урлаг11/04/2012Сэтгэгдэл байхгүй2 минут уншина
Facebook Twitter LinkedIn Имэйл Telegram WhatsApp
images_(20)2877116262012-04-11-18-15[www.golio.mn].jpg
Share
Facebook Twitter LinkedIn Pinterest Имэйл

 

Ард түмэн "Эртний сайхан" уртын дууг сүлд дуу гэж нэрлэжээ. "Эртний сайхан" гэдэг уртын дуу бол эрт үес уламжлан ирсэн дууны нэг юм. Энэ дууг хуучцуул "Чингисийн төрийн сүлд дуулал" хэмээн ихэд хүндэтгэж байжээ. 1930-аад оны үеэс дуулахаа больж мартагдаж байсныг 1936-онд алдарт дуучин Магсар хурцын Дугаржав уртын дууны түүвэр ном бичихдээ түүндээ оруулсанаар өнөө үед өргөн барьсан гавьяатай. Мөн МУГЖ, Ж.Дорждагва 1970-аад онд Уртын дууны түүвэр бичихдээ "Эртний сайхан" дууны үгийг тухай үеийн үзэл суртлын байдалд зохицуулан өөрчилжээ.
 
Ардын аман зохиол үе улиран дамжихдаа өөрчлөгдөж байдаг бичигдээгүй хууль бий. Энэ нь XIX-XX зууны үеийн уртын дуунд түгээмэл ажиглагддаг байна. Жишээлбэл: Английн цэрэг Түвдэд цөмрөн ороход 13-р далай лам Түвдэнжамц дайжиж 1904-н онд Монгол оронд залран иржжил гаруй (1906 он хүртэл) байх хугацаанд энэхүү дууны төгсгөлд "Банчин далай ламдаа бараа болон жаргая" гэж нэмж дууддаг болсон байна.
 
1911 онд Наран гэрэлт, түмэн наст Богд хаан Жавзундамба хутагтыг хаан ширээнд заларсны дараа энэхүү дуунд "Хаан эзэн Богдын хамт бүгдээрээ жаргая" хэмээн түрдэг болжээ.
 
Эртний сайхан дууны үг:
Энэ сайхан оронд нь
Эзэн Чингис хааныхаа
Язгуур аац бүрдэв ээ
Тэнгэр мэт заяатай
Тэгш таван оюунтай
Тэнүүн уужим зарлигтай
Тэнгэрийн минь үр сад билээ
Олон одны дундаас
Сарны гэрэл тодорхой
Яндар мэт чимэгтэй
Сүмбэр уулын оройноос
Сүндэрлэж цацраад
Сүр жавхлан дэлгэрээд
Сүлд нь бадартугай
Хамаг монголын рашааныг
Ханахгүй шимсээр хүртээд
Хаан эзэн Чингисийн өмнө
Хамаг бүгдээр жаргав гэж хамаг бүгдээрээ түрдэг байжээ.
Уртын дуу гэдэг хүнийг уяруулдаг, ухааруулдаг, улам зориг төрүүлдэг увдистай учраас уртын дууг "сүлд дуулал" болгожээ.
Хуваалцах. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Имэйл
Урлаг
  • Вэбсайт

Төстэй нийтлэл

Язгуур урлаг Урлаг

Монгол Улс “Олон соёлт гадаад иргэдийн наадам”-д зочин орноор оролцоно

21/10/2025
Язгуур урлаг Урлаг

Канадын Ричмонд Хилл хотод “Хуурын эгшиг, хөөмийн уянга” тоглолт болов

20/10/2025
Ярилцлага Урлаг

Ш.Наранчимэг: Хүн хоолойгоор бус ухаанаар дуулдаг

18/10/2025

Сэтгэгдэл хаалттай

Сүүлд нэмэгдсэн

ФОТО: “Говь” брэндийн намар, өвлийн шинэ цуглуулгаас

22/10/2025

Пак Чан Вукийн “No Other Choice” кино Испанийн “Sitges” наадмын шилдэг найруулагчийн шагналыг хүртжээ

22/10/2025

“Шалз” уран сайхны киноны талаарх үзэгчдийн сэтгэгдлээс

22/10/2025

Япончууд хамгийн олуулаа жигнэмэг чимэглэж, Гиннесийн амжилт тогтоов

22/10/2025

ФОТО: “Academy Museum Gala 2025” үдэшлэгээс

22/10/2025
Дараахи
Facebook Twitter Instagram Pinterest
  • Бидний тухай
  • Холбоо барих
© 2009-2025 зохиогчын эрх хуулиар хамгаалагдсан.

Хайх утгаа бичээд Enter дарна уу. Болих бол Esc дарна уу.