Цасан дээгүүр би нисэж байна
Манант шөнийн бүрэнхийд
Цав цагаан тал тэртээ доогуур
Алгуурхан урсана
Ангилал: Зохиол
– Хэзээ, хэний төлөө асгартал уйлах гээд л
Нулимсаа нөөгөөд байдаг юм бэ?,
Навчхан минь
Хаалга зөөлхөн тогшив. “Охин маань ирж байгаа юм байх даа” хэмээн ганцаараа ярьсаар Мөрөн буйдан дээрээс бослоо. Гэвч нам гүм. Тэр хаалга дээрээ очиж, хэсэг чагнаж зогссоноо буцав. Түүнийг буцаад алхаж байгааг мэдсэн бололтой. Дахиад л хаалга тогшив. Гайхан хаалгаа нээвэл Болдхүү гартаа жижигхэн цүнх барьчихсан зогсож байх нь тэр. Ирнэ гэж зөндөө хүлээсэн тэр хүн итгэлийнх нь гал бараг унтарчихаад байхад нэг л өдөр хаалгыг нь тогших юм чинээ санаагүйдээ гайхаж, балмагдан түүн рүү удаан харлаа.
Эр нэртэй эмийн төрөлтөнгүүдэд зориуллаа
Энгэсэг түрхэж таазаа шидэлсэн
Элдвийг өөлж шүлсээ үсчүүлсэн
Ээжийн охиныг хэрэгцээ болгож хардаг адгууснуудад бичлээ унш
Ээж минь хэзээ ирж башийлгах юм бол доо
Ирвэл нь ганц сайн айлгаж хашраадаг ч юм билүү
Эгээ аав хоёртой дэлгүүр хоршоо хэсээд л
Их л зугаатай байгаа байх даа өдийд лав
Саналаа хайрт минь чамайг, санах санахдаа
Салаа гэзгийнхээ сүлжээс бүхэнд даруулж
Салгуу хорвоогийн жаргал бүхэнд шигтгэж
Сар нарны хооронд гүүр барин гаталж
Сайхан бүхний цөмд дардас болгон мөнхөллөө
Чийглэг цагаан цас газарт унаад л хайлах шиг
Чиний гоо үзэсгэлэнгийн дэргэд би яасан хүчгүй
Намайг чи нар шиг халуун харцаар төөнөхөд
Чамайг би харж чадахгүй цас шиг хайлчих юм
Би эгээтэй л цочиж орхисонгүй. Миний өмнө өнгөрсөн долоо хоногт манай хотыг бүхэлд нь донсолгож орхисон хүн амины хэргийн тухай өгүүлсэн хавтаст хэрэг байна. Эрүүгийн цагдаагийн газраас хэрэг бүртгэлийг нь хийгээд манай албанд өгснийг дарга маань намайг мөрд гэж цохоод явуулжээ. Уг хавтаст хэргийн эхний хэсгийг уншаад л би таг гацаж орхив. Хөл, гараа мөчлүүлэн тарчилж нас барсан хохирогчийн зургийг хараад л шууд таньлаа. Тэрээр миний сайн таньдаг хүн яах аргагүй мөн байна. Тэр Гэрэлт байна. Би өөрийн мэдэлгүй хавтаст хэргийг эргүүлж хохирогчийн тухай “Хохирогч Т.Гэрэлт гучин зургаан настай; Эмч мэргэжилтэй…” гэх зэргээр бичжээ. Цааш нь үргэлжлүүлэн унших ямар ч чадал байсангүй. Харин ой ухаанд минь олон жилийн өмнө болж өнгөрсөн тэр нэгэн хачирхалтай дурсамж харван орж ирлээ.
Орчин үеийн Монголын уран зохиолын өгүүллэгийн төрөлд эгэл жирийн хүний хувь тавилангийн онол өнгө хувирал агуулагдаж байна.
Ц.Түмэнбаярын “Удган” өгүүллэгийг уншихад юун түрүүн зохиолчийн, хүний дотоод сэтгэл рүү илүү хандсаныг олж харах болно. Гол баатрын хувь тавилангийн эмгэнэлт эргэлтэд санаа зовохоосоо илүү, түүний амьдралын нөхцөл хэрхэн хүндэрч, түүнд хүмүүс яаж хандаж буйд илүү эмзэглэсэн санагдана. Уран сайхны дүрслэлийн аргаар сэтгэлзүйн талыг хөндсөн энэ өгүүллэгт, үгээгүй ядуу, ганцаармал, орон гэргүй, харж хамгаалах хүнгүй хөгшний талаар өгүүлэх бөгөөд зохиолын ихэнх хэсгийг эхийн хайр, хүүгээ гэсэн өгөөмөр сэтгэл нь ийм хувь тавиланд хөтөлснийг үзүүлнэ.
Орчлонгын сайханыг хайранд гэдэг юм
Хайранд гэдгийг нь амссан хүний
Харц нь нэг л гэрэлтэй гэдэг юм
Харц чинь тийм л гэрэлтэй яваасай