Зохиогч: Урлаг

Life in photography

Английн зурагчин Tim Walker-н монголд хийсэн зураг авалт өнгөрсөн 12 сарын Английн Vogue сэтгүүлийн дугаарт гарчээ. Үнэхээр гое зураг авалт байна . Энэхүү зураг авалтны хувцаснууд нь Jil Sander, Haider Ackermann, John Galliano, Givenchy зэрэг дизайнерууд болон брэндүүдийн тухайн үеийн гаргасан шинэ коллекциос оруулсан байна. Өмнө нь тэрээр Энэтхэг, Африк зэрэг олон газруудаар явж сэтгүүлийнхээ зураг авалтыг хийж байсан.

Орчин үеийн монголын дүрслэх урлагийн ахмад зүтгэлтэн БНМАУ-ын төрийн шагналт, ардын зураач Ү. Ядамсүрэн Дорнод амйгийн Түмэндэлгэр сумын нутаг Улаан нүдэн хэмээх газар малчин ард Үржингийн анхдугаар хүү болон 1905 оны 12-р сарын 25-нд төржээ. Жаал хүү Ядамсүрэнг 13 настай байхад эцэг нь нас өөд болж дан эхийнхээасрамжинд үлдсэн тул тэр багаасаа ажил хийн маллаж, өрх гэр толгойлсон аж.

Сүхбаатар аймгийн Халзан суманд, малчин Дагдангийн гэрт 1933 онд хүү төрснийг Амгалан гэж нэрлэжээ. Амгалан “Хүн болох багаасаа, хүлэг болох унаганаасаа” гэж ухаалаг уран гартай болох нь эцэг эхдээ мэдрэгдэж эхэлсэн 5-6 насанд нь эцэг Дагдан хорвоог орхижээ.Ингээд Амгалангийн ээж нь “Эрдэмтэй хүн их баян” гэж сургадаг, эцэг Шавран Хамбын сургаалиаар өвөл нь сүм бараадан сургуульд хүүхдүүдээ явуулж зун нь мал аж ахуй эрхэлсээр нэг мэдхэд хүүхдүүд нь том болцгоож цэрэгт явах нь явж, айл гэр болох нь болж, нийслэл хотод явж суралцаад тэндээ гэр бүлтэй болох зэргээр явсаар хүү Амгалан, батжаргал хоёртойгоо гурвуул үлджээ.

Уран зургийн дотор монгол үндэсний зураг өвөрмөц байр эзэлнэ. Энэ нь үе дамжин эртнээс удамжилж ирсэн онол зүй, уран сайхны биеэ даасан арга уламжлалтай ба дорно дахины зураг, японы нинхонго, хятадын гохуа, солонгосын чосонхва зурагтай харилцан нөлөөлсөн зарим талаар төсөөтэй мэт үзэгдэх боловч үнэн хэрэгтээ урлах зарчим, дүрслэх зүйл, материал, техник арга ажиллагааны хувьд тэс өөр нэгэн зүйл урлаг юм.

1920 онд Дорноговь аймгийн Хатанбулаг сумын Шар тойром гэдэг газар төрсөн тэрээр эа Борынхоо гар дээр 8 нас хүртлээ бойжиж, эхээсээ ахтайгаа хоёул өнчирч сайн санаат хүмүүсийн дэмжлэгээр Улаанбаатар хотод иржээ. Хотод ирээд 1928 онд Цэргийн бага сургуульд орж нас бага учир 1929 онд Үлгэр жишээ дунд сургуульд шилжин сурчээ. Тэрээр Д. Сүхбаатарын хучин хөшөөг бүтээхээр ирсэн Оросын мэргэжилтэн И. Померанцев багшаар зураг зурахыг заалгажээ. Тэрээр Гавааг Хэвлэх үйлдвэрт Марзан Шаравын туслахаар ажиллаж байхад нь өөрийн дагалдангаар 13 настайд нь авсан гэдэг.

Г. Одон нь Дорнод аймгийн Дашбалбар сумын нутагт Бодонгууд овогтой Гэлэгийн хөвүүн болон 1925 онд төржээ. Г. Одон Мал ба Газар тариалангийн яамны харьяа Усны аж ахуй удирдах газарт усны техникчээр ажиллаж байхын зэрэгцээ, зураг оролдох дуртай учраас шинээр байгуулагдсан Зураг урлалын газар байнга очиж холбоотой байх болсон байна. 1942 оноос Чойдогтой биечлэн уулзаж , Г. Одон уран зурагт дуртайгаар барахгүй, Д. Чойдогоор зургийн тухай яриулаад баймаар , уран зураачдын талаар цуглуулсан альбом үзүүлж гайхамшигтай тайлбарлаж хорхойг нь хүргэнэ. Ингэж Г. Одонгийн эцэг эхээсээ заяасан уран гар, оюун билгийг Чойдог багш нь нээж зураач болгосонд нь их баярлаж явдаг байжээ.

“Венера төрсөн нь” зураг Сандро Боттичеллигийн нүцгэн эмэгтэй зурсан цөөн зургийн нэг нь юм. Зураач энэхүү бүтээлдээ уснаас төрсөн охин тэнгэр Венераг зуржээ. Өрнө зүгийн салхи Зефир гэргий Хлоридатай цуг дэлбээлсэн дун руу үлээж агаарыг цэцгээр дүүргэх гэж байгааг дүрсэлсэн байна. Венерагийн дүрд Флоренцийн удирдагч Лоренцо Медичигийн бага дүү, Джулиано Медичигийн дурлалт бүсгүй Симонетта Веспуччиг натур болгон зурсан гэдэг.

Поль Гоген 47 настай, эргэж харахад сүйрсэн амьдрал, алдагдсан итгэл найдвар урагшаа харах юу ч үгүй байлаа. Хүүхдүүд нь мартсан эцэг, францын сэтгүүл зохиолчдын элэг доог болсон байв.
Гоген 1848 оны 6 сарын 7 нд Парис хотноо төрсөн. 1865 онд далайн худалдаачидтай нэгдэн хэд хэдэн урт хугацааны аялалд гарсан. 23 насандаа Парисд амжилттай бөгөөд богино хугацааны ажлаа эхэлсэн. Санхүүгийн амжилт нь түүнийг импрессионистуудын зураг цуглуулах боломжийг нээн өгчээ. Гоген Камиль Писсаррогоор зургийн хэдэн хичээл заалгасныг эс тооцвол зургийн эрдэмд бараг суралцаж байгаагүй.

Дүрслэх урлагийн түүхэнд нэр хүндтэй байр суурийг эзэлдэг гайхамшигтай зураач бол яа аргаргүй Рембрант мөн. Түүний бүтээсэн гайхамшигтай бүтээлүүд нь дүрслэх урлагийн түүхийн сод бүтээлүүд хэвээр байсаар л байна. Цаг хугцаа өнгөрөх тусам үнэ цэнэ нь улам бүр нэмэгдэж, алдар нэр нь цуурайтсаар л байна. Агуу зураач Рембрант Голландад хөрөнгөтний бүгд найрамдах улсын дэг жаяг тогтоод байсан 1606 оны 7 дугаар сард тээрэмчний нэр бүлд мэндэлжээ.