Ангилал: Уртын дуу

Нийслэлийн “Улаанбаатар” чуулгын урилгаар Азийн үндэсний хөгжмийн хамтлаг ирэх 10-р сарын 2-нд монголд ирэх гэнэ. Тэрээр Солонгосын урлагийн их сургуулиас төрөн гарсан “Asian Music Ensemble” хамтлага нь ирэх 10-р сарын 3-нд Монголын ард түмэндээ зориулж азийн үндэсний хөгжмийн гайхимшигт тоглолтыг толиулхаар ийнхүү манай улсад хүрэлцэн ирж байгаа ажээ. Тус хамтлага нь азийн томоохон улс орнуудаар өөрсдийн уран бүтээлийн тоглолтоо амжилттай зохион байгуулсаар байгаа бөгөөд Монгол улсад анх удаагаа зохион байгуулагдаж буй тэдний тоглолтын зохион байгуулагчаар Нийслэлийн “Улаанбаатар” чуулга, БНСУ-ын “СҮРИМ” соёлын сан, “Монгол глобал” групп дэмжигч байгууллагаар ГХЯ-ны Ази номхон далайн газар, “Бунза” центр, “Вансэмбэрүү” кафе нар ажиллаж байгаа гэнэ.

Нийслэлийн “Улаанбаатар” чуулгын гоцлол дуучин МУГЖ Т.Баяраа, уртын дуучин Ч.Дорж, О.Анхчимэг нарын хамтарсан “Хүйн холбоо” хэмээх ардын урлагийн гайхимшигийг мэдрүүлэх тоглолт энэ сарын 28-нд 00:19-н цагаас ганцхан удаа Нийслэлийн “Улаанбаатар” чуулгын концертын их танхимд болох ажээ.

Тус тоглолт нь Баруун монгол, Халх, Буриад гэсэн үндсний урлагийн гурван төрлийн уран бүтээлүүдээс бүрдсэн бөгөөд “Монголын ахмадын холбоо”-той хамтран ахмад буурлуудынхаа баярыг тохиолдуулан ийнхүү зохион байгуулж байгаа гэнэ.

Тоглолтын ерөнхий найруулагчаар МУУГЗ Л.Эрдэнэбулган, туслах найруулагчаар Нийслэлийн “Улаанбаатар” чуулгын найруулагч П.Урнаа, удирдаачаар МУСТА Д.Нямдаш, Р.Ганбат нар ажиллаж байгаа аж.

Монгол улсад телевизийн өргөн нэвтрүүлэг үүсч хөгжсөний болон МҮОНТ байгуулагдсаны 45 жилийн ойн хүндэтгэлийн тоглолт, улаан хивсний ёслол өнөөдөр Дуурь бүжгийн эрдмийн театрт болно.

Тоглолтонд МҮОНТ-ийн үе үеийн нэвтрүүлэгчид оролцож шүлэг, яруу найргийн дээжээс хүргэхээс гадна Үндэсний дуу бүжгийн эрдмийн чуулгын үндэсний их найрал хөгжим, Сэвжидийн нэрэмжит Үндэсний дуу бүжгийн эрдмийн чуулгын бүжигчид, ДБЭТ-ын найрал дуучид, Классик жем хамтлаг, Хүүхдийн ордны найрал дууны хамтлаг, МУАЖ Б.Зангад, МУГЖ Э.Амартүвшин, С.Ганзориг, Б.Дашдондог, Чингис хаан хамтлагийн ахлагч Д.Жаргалсайхан, Инээмсэглэл хамтлагийн дуучин Н.Ганхуяг, СТА Д.Амаржаргал, дуучин Ө.Уянга, Б.Гомбо-Очир, Ш.Наранчимэг, Анхаа, Халиун нар оролцоно. ҮДБЭЧ-ын найруулагч Д.Ганболд ерөнхий найруулагчаар ажиллаж байна.

Монголын Үндэсний Олон Нийтийн Телевизийн байнгын үзэгч, эрхэм уншигч таны амрыг эрж, Монгол Улсад телевизийн урлаг үүсч хөгжсөний болон МҮОНТ байгуулагдсаны 45 жилийн ойн халуун баяр хүргэн мэндчилж байна.

1967 оны есдүгээр сарын 27-ны өдөр Монгол айлын хойморт цэнхэр дэлгэц гэрэлтэн асч, “Монголын зурагт радио” анхны нэвтрүүлгээ агаарын долгионоор цацаж, Монголчууд эх орныхоо төдийгүй ертөнц дэлхийн мэдээ мэдээллийг дуу дүрсийн хамт зэрэг хүлээн авснаар мэдээллийн болон телевизийн хэмээх шинэ урлагийн үүд хаалга нээгдсэн билээ.

Монголын театр урлагт нэгэн шинэ түүхийг бичихээр “Шөнийн театр” хэмээх содон нэртэй театр шинэ өнгө төрхийг нэмэхээр үүд хаалгаа нээж байгаа юм байна. Тэрээр Лас Вегас, Венец, Парис зэрэг жинхэнэ метрополис хотуудын нэг илэрхийлэмж нь яахын аргагүй шөнийн дуу алдмаар чамин тансаг шоу тоглолтууд байдаг.

Тэгвэл Улаанбаатарынханд зориулсан, таашаалд нь нийцсэн ийм урлагийн төрлийг цоо шинээр тавьж үзэгчдэд хүргэхэд бэлэн болоод байгаа аж. Тиймээс тус театрынхан ирэх 10-р сарын дундуур “Нууцаа дэлгэе” нэртэй кабаре шоугаа үзэгчдийн хүртээл болгохоор бэлтгэл ажилдаа ороод байгаа гэнэ.

Монгол түмний сэтгэлийн их эгшиглэн болсон Морин хуурын чуулга энэ жил 20 насныхаа ойтоо золгож буй. Тэд ойдоо зориулан олон арга хэмжээ төлөвлөөд байгаа ба ирэх аравдугаар сарын 9, 10, 12-нд Соёлын төв өргөөнд бие даасан тоглолтоо толилуулах гэж байна. Гэхдээ та гурван өдөр нэг тоглолт болно гэж андууруузай. Учир нь Морин хуурын чуулга гурван өөр тоглолтоор бэлэг барихаар зэхээд байгаа юм. Үүнд, эхний тоглолтод дан Монголын шилдэг уран бүтээлчдийн хөгжим, аялгуу эгшиглэх бол хоёр дахь тоглолт нь дэлхийн хөгжмийн болон дууны бүтээлүүдийг морин хуураар хэрхэн амилуулахыг үзүүлэх юм байна.

Английн орчуулагч, монгол судлаач Саймон Вэкхам-Смит АНУ-ын Баруун Вашингтоны их сургуульд Монголын уран зохиолын сэдвээр доктор (Ph.D) цол хамгаалжээ.

Тэрбээр монголын эртний болон орчин үеийн уран зохиолын хөгжлийг өргөн цар хүрээтэй судалж, түүний доторх онцлох цаг үе болох Зөвлөлт төвтэй социализмын нөлөөлөл, түүнчлэн Европ-Америкийн ардчилсан капитализмын зааг буюу ХХ зууны утга зохиол дахь монгол нүүдэлч малчидын ертөнц болон түүхэн дээр суурилсан нүүдэлчдийн уран зохиолын тоймыг шинжлэн судалсан байна.

Америкийн “Billboard” чартад үзүүлсэн амжилтаар поп дуучин Кейти Перри тус чартаас жил болгон тодруулдаг оны шилдэг эмэгтэй дуучин шагналыг ирэх арваннэгдүгээр сарын 30-нд болох хөгжмийн ёслол дээр гардахаар болсон байна. Тэрбээр “Billboard” чартад тэргүүлсэн хит дуунууд, цомог, синглүүдийнхээ амжилтаар энэхүү шагналыг гардах эрхтэй болж байгаа юм.

Дуучин Кейти Перри 2008 онд анх “One of the Boys” цомгоо гаргаснаас хойш “Billboard” чартыг олон удаа тэргүүлсээр иржээ. Түүний гаргасан “Teenage Dream” цомгоос Billboard-ийн “Hot 100” дуу жагсаалтыг таван удаа тэргүүлсэн дуунууд төрөн гарсан нь уг чартын 54 жилийн түүхэнд анхны тохиолдол болсон байна. Мөн түүний гаргасан “Firework,” “California Gurls,” “E.T.” , “Hot n Cold” ,”Teenage Dream” зэрэг дуунууд нь “Billboard” чартыг олон долоо хоногийн турш тэргүүлж, хит болсон юм.

Монголын хошин урлагийн шилдэг хамтлагийн нэг “Шинэ Үе” продакшний бүтээл “Азгүйтэл чи баяртай” хошин шоу тоглолт МҮЭСТО-д өнөөдөр хаалтын тоглолтоо хийж байгаа билээ.

Тус тоглолт өдөрт 2 удаа тоглогдсон ч үзэгчдийн цуваа тасрахгүй байгаа юм. Тиймээс “Шинэ Үе” продакшнийнхан үзэгчдийн хүсэлтээр 10 дугаар сарын 4-7-нд УБ паласын “Роял” танхимд ердөө 4-хөн хоног “Азгүйтэл чи баяртай” хошин шоу тоглолтоо дахин хийхээр болжээ. Энэ удаагийн тоглолт нь өнөөгийн нийгэмд тулгамдаж буй бүхий л асуудлыг хөндөн харуулсан хөгжилтэй үзүүлбэрээр дүүрэн тоглолт болсоноороо үзэгчдийг ийнхүү байлдан дагуулаад байгаа юм.

Алтан хальс холбоо ҮСАХ-тэй хамтран “Open Air Cinema” хөтөлбөрөөр задгай талбай кино гаргаж буй билээ. Энэ удаа тэд Рой Андерсоны “Швед хайрын түүх” өгүүлэх аж. 1960-70-аад оны үеийн Шведийн суут бүтээл (Ингмар Бергманы бүтээлүүдийг үл тооцон) “Хайрын түүх” хэмээх нэртэй энэхүү кино эх нутгаасаа бусад газар “Швед хайрын түүх” нэрээрээ алдартай. Найруулагч Рой Андерссоны анхны бүрэн хэмжээний бүтээл юм.