Ангилал: Утга зохиол

Нижгэр хурим хийж, нэг гэрт орж байсан нөхөр нь огт өөр хүн болжээ. Тэгэхдээ бүр танигдахааргүй гээч. Болж л өгвөл чанга ширүүн дуугарч, бас өөдөөс нь тайлбар хэлбэл гар далайчих гээд. Оюут эхлээд хэрүүл хийж,

– Чиний хэлээд байсан сайхан амьдрал, сайн хань хаана байгаа юм бэ хэмээн бухимддаг байжээ. Готов:
– Чи өөрөө хүн шиг, эхнэр шиг бай. Битгий элдвийн юм руу савчаад бай. Эрэмбэ дараалал гэж юм байдаг юм бол чи бид хоёрын хэн нь захирал байх ёстой юм бэ… хэмээн хариу барьж, илт барьцах нь түүнд маш хэцүү байжээ.

Би юү ярихаа мэдэхгүй байна даа. Хайр, хагацал хоёр минь энэ түүхэнд сүлэлджээ.
Бид осол гарахаас өмнөхөн гэрлэсэн юм. Гудамжаар явахдаа ч гар гараасаа барилцаж явна. Тэр үед хоёулаа гал командын нийтийн байранд амьдарч байлаа. Тэр шөнө нөхөр маань “Станц дээр гал гарчээ. Чи унтаж бай даа. Би удахгүй ээ” гээд явсан сан. Би дэлбэрэлт болохыг сонсоогүй ч тэнгэр тэр чигтээ улайссан байлаа. Хаа сайгүй халуу дүүгнэ. Станцын дээвэр дээгүүр замын хар асгасан байсан нь шатаж байж л дээ.

Хацрын минь улаан гүйцэд арилаагүй тиймээ би хөдөөний охин
Хотын соёлд уусаж монгол ёс заншлаа умартаагүй
Хөл нүцгэн гүйж,нутгийн чулуудаар тоглож
Тугал ботго буцааж,шувуудын өндгөнд сүүдрээ хүргэж болдоггүйг
Өвгөдийнхөө сургаалиас ухаарсан хүүхэд насаа хөдөө өнгөрүүлсэн
Хацрын минь улаан гүйцэд арилаагүй тиймээ би хөдөөний охин

Найзууд маань тийшээ явчихаад эргэж ирэхгүй болохоор нь би жаахан айдаг байсан.
Ээж ээ? Би уг нь таныг намайг анх дуудахад диваажингийн цэцэрлэгийн солонгын өнгөт хивсэн дээр соно бялзуухайнуудтай хамт тоглож, сахиусан тэнгэрүүдийн хайрын дуунд баясанхан бүжиглэж байсан юм. Гэтэл гэнэт урьд хожид сонсогдоогүй намуухан хоолой “Миний хүү…” хэмээн дуудах нь тэр. Тэрхүү уянгалаг хоолойг сонссон сахиусан тэнгэрүүд дуулалдахаа азнан чагнахад далай давалгаагаа хумин бодолд дарагдсан билээ. Миний явах цаг ирж”. Би дэлхийн хүн болох нь.

“Нисдэг данх” гэхээр “Шандын навтгар саарал байшин нүдэнд харагддаг юм даа” хэмээн Дорноговийн Сайншандад амьдарч байсан түрүү үеийнхэн ярьдаг байна.

Ахимаг настай боловч өндөр хэргэмтэй нөхрөө эзгүйчлэх дуртай нэгэн залуу эхнэр байжээ. Нөхөр ноёр нь хэд хоногийн хугацаагаар анд явж гэнэ. Нэг өдөр залуу хатан хийх, хэлэх юмаа олж ядан, гаран орж гаран, доноголзож зогстол тэднийд нэгэн залуухан бадарчин иржээ.
Бадарчин залуу ч бас яггүй зальтай, хүүхэмсүү эр байж. Залуу хатагтай үе тэнгийн насны зочин ирсэнд ихэд баярлан хоол унд бэлтгэн хонож нойрсоод явахыг хүсчээ. Залуу хатны анхаарал татсан өөр нэг зүйл гэвэл зочин өврөө суйлан ам хэрийн сайхан халиу гаргаж ирээд хацар, нүүрээ арчиж байжээ.
Залуу хатан зөвхөн хормойн явдалд дуртай төдийгүй бас эд мөнгөний шуналтай хүн юмсанж. Тэгээд хос залуу бие биенээ сайн ойлгосон учир шөнийн турш жаргалаа эдэлж хоножээ. Бадарчин ч сэтгэл нэн ханамжтай байсан учир шөнө мөнөөх халиугаа хатанд бэлэглэн түүнээс өндөр үнэлэлт авсан байна.

Аливаа амьд бодьгал бүхэн янз бүрээр амар амгаланг хүсэж байдаг бол оюун санааны өндөр түвшинд хөгжсөн хүмүүн төрөлхтөн туйлын аз жаргалыг хүсдэг билээ. Тэрхүү туйлын аз жаргал нь зайлшгүй хэрэгцээт ахуйн хэрэглээнээс чухам илүү дотоод сэтгэхүйн тогтвортой, амар тайван байдалд хүрэх явдал юм. Аз жаргалын үндэс нь хайр, эелдэг дотно сэтгэл, энэрэн нигүүлсэх, асран хайрлах сэтгэлд байдаг.

Хэзээ нэгэн цагт яруу найрагчтай учирвал
Хичнээн хайртай болсон ч амьдралаа би холбохгүй
Хоёр биедээ уусан галзуу юм шиг дурласан ч
Хорвоо ертөнцийн уудмыг түүнтэй хамт туулахгүй

Тэгээд бүсгүй намайг ширтэв. Яг л анх удаагаа харж байгаа юм шиг. Гэвч ард минь, чийдэнгийн цаагуур эргэж буй энэ бүсгүйн гилтэгнэсэн төрхийг мэдрэхдээ, би түүнийг анх удаа харж буйгаа ойлгосон юм. Би тамхи асаалаа. Сандлын нэг хөл дээр тэнцвэрээ олон тухалж авахаасаа өмнө тамхиа шуналтайгаар, удаан гэгч соров. Үдэш бүр чийдэнгийн хажуунаас намайг ийнхүү аждаг мэт тэр зогсоно. Чимээгүйхэн биенээ ширтсээр хэдэн хором өнгөрлөө. Сандлынхаа ганц хөл дээр тэнцвэрээ олон суух би, урт нарийхан гараа чийдэн дээр тавин зогсох тэр. Бүсгүйн гэрэл татуулсан зовхийг хараад “Цэнхэр нохойн нүд” гэж хэлдэг минь бүр дасал болчихсон мэт санагдана.

Хүн амьдралаа зохицуулкуугээр, ухаан гаргаж суркуугээр ер нь яаж ямар балдуушныхаа бийзнэсээ ярихав дээ. Хээ цэс, үхсэн бааас!!! Өө уучлаарай. Хүн ийм муухай харааж болдгүүм шүү л гэж үзүүлжаагаан шүү. За ингээд холын бодол гэж юу болох тухайд хэдүүлээ хэсэг зуур үзээд алды даа.