Би эгээтэй л цочиж орхисонгүй. Миний өмнө өнгөрсөн долоо хоногт манай хотыг бүхэлд нь донсолгож орхисон хүн амины хэргийн тухай өгүүлсэн хавтаст хэрэг байна. Эрүүгийн цагдаагийн газраас хэрэг бүртгэлийг нь хийгээд манай албанд өгснийг дарга маань намайг мөрд гэж цохоод явуулжээ. Уг хавтаст хэргийн эхний хэсгийг уншаад л би таг гацаж орхив. Хөл, гараа мөчлүүлэн тарчилж нас барсан хохирогчийн зургийг хараад л шууд таньлаа. Тэрээр миний сайн таньдаг хүн яах аргагүй мөн байна. Тэр Гэрэлт байна. Би өөрийн мэдэлгүй хавтаст хэргийг эргүүлж хохирогчийн тухай “Хохирогч Т.Гэрэлт гучин зургаан настай; Эмч мэргэжилтэй…” гэх зэргээр бичжээ. Цааш нь үргэлжлүүлэн унших ямар ч чадал байсангүй. Харин ой ухаанд минь олон жилийн өмнө болж өнгөрсөн тэр нэгэн хачирхалтай дурсамж харван орж ирлээ.
Ангилал: Утга зохиол
Орчин үеийн Монголын уран зохиолын өгүүллэгийн төрөлд эгэл жирийн хүний хувь тавилангийн онол өнгө хувирал агуулагдаж байна.
Ц.Түмэнбаярын “Удган” өгүүллэгийг уншихад юун түрүүн зохиолчийн, хүний дотоод сэтгэл рүү илүү хандсаныг олж харах болно. Гол баатрын хувь тавилангийн эмгэнэлт эргэлтэд санаа зовохоосоо илүү, түүний амьдралын нөхцөл хэрхэн хүндэрч, түүнд хүмүүс яаж хандаж буйд илүү эмзэглэсэн санагдана. Уран сайхны дүрслэлийн аргаар сэтгэлзүйн талыг хөндсөн энэ өгүүллэгт, үгээгүй ядуу, ганцаармал, орон гэргүй, харж хамгаалах хүнгүй хөгшний талаар өгүүлэх бөгөөд зохиолын ихэнх хэсгийг эхийн хайр, хүүгээ гэсэн өгөөмөр сэтгэл нь ийм хувь тавиланд хөтөлснийг үзүүлнэ.
Орчлонгын сайханыг хайранд гэдэг юм
Хайранд гэдгийг нь амссан хүний
Харц нь нэг л гэрэлтэй гэдэг юм
Харц чинь тийм л гэрэлтэй яваасай
Огшуун нулимсаа залгилж зүүднээсээ би сэрлээ
Орой болгон духыг минь үнэрлэдэг аавыгаа зүүдэллээ
Омголон хэрнээ тайвуухан хоолойгоор аялгуу хөглөж
Оройтсон гэмшил болсон сэтгэлийн минь гунигийг тайлчихлаа
Гурван оюутан байж гэнэ. Тэр гурав дээд сургуулиа төгсөхдөө насаар чацуу төдийгүй бас дипломдоо тавиулсан дүнгээр ч тун л тэнцүүхэн байж гэнэ дээ. Дүн гэдэг бол оюутан, сурагч хүний хувьд зүтгэл, чадлынх нь үнэлгээ болдог. Ингэхлээр мань гурав бүтээлээр ч тэнцүүхэн байсан байж таарах нь. Тэд хэдийгээр гурван өөр газар хуваарилагдан очсон боловч хүлээх хариуцлага, эдлэх эрх, авах цалин нь бас л ав адилхан таарах нь тэр. Нэгэнт ийм болохлоор тэдний багш нараас ч юм уу ангийнхнаас хэн нэгэн хүн энэ тухай мэдсэн бол “Нэгэнт л тэнцүүхэн гурав юм чинь тийнхүү таарахаас ч яахав” гэх байсан биз.
Хайрын чинь тэнгэрт дэрвэлээ шүү
Хавсарга салхинаас хаагаарай
Үлээхийн зоргоор навч шиг би
Үйлээ даалгүй тасарчих вий
Ханилахгүй л байж яах гэж учрав даа
Хадтай, сондуултай орчлонд бүдрэхгүй байхын аргагүй
Хархан нүдний минь сормуусанд нулимс шүүдэрлээд л
Хайрлахгүй байхын аргагүй хонгор доо
Хотын нэгэн төрх эмнэлэг.
Цагаан будгаар харамгүй цонхыг нь будсан хоёр ор, төдий тооны сандалтай өрөө.
Энэ нь төрөхийн өмнөх өрөө аж.
Тэр өрөөнд төрөх нь дөхсөн нэгэн бүсгүй холхино.
Хажуу өрөөнд хүүхдийн уйлах дуу хадаж өөр хэн нэг бүсгүй орчлонд ээж болох нь сонсогдоно. Бүсгүйн өвдөлтийн зай нь улам л ойртосоор л байлаа.
Өвдөлтийн хугацаа улам ойртох өнөөх бүсгүйн тухай ээлжийн эмч нарын үзлэгийн дэвтэр дээрх бичилт:
/Дотуур үзлэг хийж үзлээ. Савны амсар 3 хуруу нээгдсэн байна. Өвдөлтийн хугацаа 10 минут. Хүүхдийн байрлал зөв. Ус нь гараагүй. Эхийн даралт хэвийн. Хавангүй. Шөнө 23 цагаас өвдөлт мэдрэгдэж эхлээд түргэнээр ирсэн. Их эмч С.Үнэнсайхан./
Анир алдарсан шөнөөр дусал гуниг сэтгэлд унах сонсогдоно
Амгалан ертөнц мөнхийн зүүд мэт чимээгүй дүнсийнэ
Мөнх мөнх бусын хооронд гийчин адил ирээд буцах
Мөн чанарыг мэдрэх гэж ертөнцийн анир алдрана
Та бол уул билээ
Таны дэргэд би элсэн ширхэг ээ…
Хормойноос чинь дээш гарч чадахгүй бядуу элс
Хоёрхон дусалд нороод урсчихдаг чадалгүй элс